Torba Yasa ile odalar kıskaca mı alınıyor?
Torba Yasa ile odalar kıskaca mı alınıyor?
Seçim süreci yaklaştıkça tansiyonun yükseldiği odalarda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı denetimde elini daha da güçlendirecek bir değişikliği Meclis gündemine taşıdı. Torba Yasa’da odaların denetlenmesine ilişkin değişikliği de gündeme getiren Bakanlık, buna göre oda yöneticilerim mahkeme karan olmadan görevden alma yetkisine kavuşmuş oluyor.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), yine hararetli bir seçim sürecine hazırlanıyor. TOBB’a bağlı 365 oda ve borsada mayıs ayında başlaması beklenen seçim sürecinde pek çok ilde başkan adayları da büyük ölçüde belli oldu.
Seçim süreci yaklaştıkça tansiyonun yükseldiği odalar, Meclis gündemine de girdi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Meclis’te görüşülen Torba Ya-sa’ya odaları da ekledi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yasa değişikliği ile özellikle denetim alanında elini güçlendirmek istiyor. Yasa değişikliği ile Bakanlık artık mahkeme kararı olmadan görevlendirdiği müfettişler yoluyla, oda yöneticilerine soruşturma açıp, görevden alabilecek.
SEÇİMLER ERTELENMİŞTİ
Bakanlığın seçimlere giden odalarla ilgili bundan önceki çalışmasını hatırlayacaksınız. Başkan adaylarının çalışmalarını hızla sürdüğü odalarda, bildiğiniz gibi seçimler ertelenmişti.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, yeni meslek gruplandırmalarına dair yapılan itirazlann sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na başvurmuş ve seçimlerin ertelenmesi talebinde bulunmuştu.
Bu başvuru ile Bakanlar Kuru-lu’nda yapılan görüşmeler sonunda, 1 Şubat’ta başlayacak oda ve borsa seçimlerin ertelenmesine karar verilmişti. Seçim tarihinin 1 Mayıs’tan sonraya ertelenmesinin ardından Bakanlık yine bir çalışma başlattı ve TOBB kanununda değişikliğe gitmek üzere tasarı düzenledi.
BAKANLIK YİNE DEVREDE
Seçim süreciyle ilgili karmaşayı ortadan kaldıran Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bu defa seçimlere giden odalarda denetimde elini güçlendirmek için bir çalışma yaptı. Bakanlık Gümrük Kanunu’na ilişkin değişiklikler için hazırladığı Torba Kanun tasarısına 5174 sayılı TOBB yasasını da ekledi.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın hazırladığı tasarıya göre TOBB yasasında denetim alanında bir değişiklik öngörülüyor. Bakanlığın Ekonomist’e yaptığı değerlendirmede “TOBB ile odalar ve borsalara ilişkin bakanlığın denetim yetkisinin daha sağlıklı ve sonuç odaklı kullanılmasına yönelik düzenleme ihtiyacı” ifadesi yer alıyor. Bakanlığın çalışmasında oda yasasına ilişkin yürütülen değişikliğe dair şu açıklama dikkat çekiyor:
“Denetlenenlerin yükümlülükleriyle bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen veya görevi başında kalması için yapılanlar, denetim bakımından sakıncalı görülen personel ve organ üyelerinin tedbiren geçici olarak görevden uzaklaştırılması öngörülüyor.”
DESTEKLEYEN DE VAR
Meclis genel kurulundaki görüşmenin ardından gözlerin Cumhurbaş-kanı’nın onayına çevrildiği bu yasa değişikliği bazı oda üyeleri tarafından olumlu karşılandı. Adana Sanayi Oda-sı’nda başkan adaylarından biri olan Zeki Kıvanç, bakanlığ bir an evvel seçimlerdeki yükselen tansi yona karşılık denetim gücünü kullanmaya çağırıyor.
Meslek gruplarına dair yapılan itirazlann ardından suların durulmadı-ğı odalarda, üye kayıtlarıyla ilgili de pek çok itiraz ve spe külasyonun gündemde olduğunu ifade eden Kıvanç, mevcut oda yöneticilerinin üye kayıtlannı ağırdan aldığını söylüyor.
SEÇİLMİŞE DOKUNMA
Kıvanç, “Mevcut oda yönetimi kendi adamı olmayan üyelik başvurularını ağırdan alıyor ve süreci uzatıyor. Buna karşılık bakanlığı göreve çağırıyoruz. Adana’da bizim tarafımızdan giden üyelerin kaydının 50 gün yapılmadığını gördük. Yönetim ne isterse o yapılıyor ve itirazım bir kontrol mekanizması olmamasına” diyor. Yeni yasa değişikliğinin onaylanmasıyla sürecin değişebileceğini dile getiren Kıvanç, bakanlığın soruştunna ve görevden uzaklaştırma yetkisinin bu tür girişimleri engelleyebileceğini aktarıyor.
Üye sayısı 33 bin olan Bursa Sanayi ve Ticaret Odası’nda sürpriz başkan adaylanndan Uludağ Tekstil ihracatçı Birlikleri (UTtB) Başkanı İbrahim Burkay ise, bakanlığın denetim konusundaki gayretlerini önemli bulduğunu ifade ediyor. Yönetim açısından bakanlığın denetiminin faydalı olduğunu aktaran Burkay, fakat seçimle gelmiş üyelerin görevden alınması yetkisinin ise doğru olmadığını belirtiyor.
USULSÜZLÜKLER ORTADA
Nizip Ticaret Odası Meclis Üyesi Ali Alkan’ın da seçim sürecinde usulsüzlükler yapıldığı konusunda iddiaları var. Kendisinin de haksızlığa uğrayan bir üye olarak konuştuğunu ifade eden Alkan, NACE kodlamaları konusunda yapılan usulsüzlüklerin ortada olduğunu aktarıyor. Usulsüzlüklerin üye listelerinde açıkça görüldüğünü kaydeden Alkan, iddiaları TOBB Başkanı Rifat Hisarcık-lıoğlu’nun istediği bir platformda tartışmaya hazır olduğunu da kaydediyor.
ODALAR ARTIK İŞ ADAMLARININ DEĞİL DERNEKLERİN ELİNDE
İstanbul Ticaret Odası eski Başkanı Mehmet Yıldırım seçime giden odalarda ciddi anlamda baskılar yaşandığına işaret ediyor. Hatta odaların dernek baskısıyla amaçları dışına çıkarıldıklarını ifade eden Yıldırım şunları söylüyor:
İŞADAMI TEMSİLCİ OLMAKTAN ÇIKTI: “Bilindiği gibi bazı odalarda hakimiyet bazı demeklerin elinde. Gerçek işadamının temsilcisi olmaktan çıkıp dernek temsilcilerinin öngördüğü kimseler tarafından yönetilir hale gelindi. Ne yazık ki artık özel sektörün gerçek sesini duymak mümkün değil. Tamamen baskı altında odalar. Sıkıntıları dile getirecek bir yer de kalmadı. Hükümete yol gösterecek ve proje üretecek kimse kalmadı, buna TOBB da dahil” diyerek oda yönetimlerini eleştirirken, diğer taraftan denetim konusunda öngörülen yasa değişikliğine de itiraz ediyor.
DEMOKRATİK BİR TUTUM DEĞİL Gündeme gelen yasa değişikliğinin demokratik bir tutum olmadığı görüşünü dile getiren Yıldırım, oda meclisleri, başkan veya yönetim kurulunun atlanmaması gerektiğine işaret ediyor. Denetleme konusunda görevden alma yetkisinin oda meclisi karar verirse ve talep ederse ancak bakanlığın atadığı bir müfettişle yönetimin görevden alınmasının daha uygun olduğunu dile getiriyor. Yıldırım şöyle diyor:
SIRF BEYAN NEDENİYLE GÖREVDEN ALABİLİRLER: “Bu kanun tasarısı yürürlüğe girerse demokratik bir yasa olmaz. Bakanlığın yetki mekanizması çok fazla genişlemiş olur. Ekonomiye ilişkin sert beyanatları olan oda yöneticileri sırf bu nedenle görevden alınabilir. O nedenle ben bir itiraz bekliyorum. Muhalefet veya odalar Anayasa Mahkemesine gidebilir.”
Sibel Atik / Ekonomist
