Girişimciler Melek Yatırımcı Nasıl Bulacak
Melekleri ikna eden girişimci kazanacak
Dünyanın en büyük melek yatırımcı ağları birbiri ardına Türkiye’ye geliyor. Melekler büyüme potansiyeli olan ancak sermaye sıkıntısı çeken şirketlere ortak oluyor. Peki, girişimci ile melek yatırımcı nasıl buluşacak? Girişimci, melekleri nasıl ikna edecek? Kritik soruların yanıtları…
Melek yatırımcı nedir?
Melek yatırımcı ismi ilk kez 1981’de New Hampshire Üniversitesinden finans profesörü İngiliz William E. Wetzel tarafından telaffuz edildi. Bu tarihten sonra dünyada oldukça popüler hale gelen melek yatırımcılık Türkiye için henüz yeni bir kavram. Melek yatırımcı başlangıç aşamasındaki iş fırsatlarına (start-up) başlangıç sermayesi niteliğinde yatırım yapan, kendi deneyimini yatırım yaptığı firmaya aktaran, işletmenin büyümesi için sermaye sağlayan kişi ya da kurum olarak tanımlanıyor.
AVRUPA Melek Yatırımcılar Ağı (EBAN) verilerine göre, geçen yıl Avrupa’da melek yatırımcılar 4 milyar euro’luk yatırım yaptı. Türkiye’de ise henüz yolun başındayız. Ancak görünen o ki 2012’de hükümetin aldığı bir karar bu alana müthiş bir ivme kazandıracak. Yeni yasal düzenleme yapılarak melek yatırımlara yüzde 75 vergi teşviki getirildi. Türkiye böylece dünya çapında en cazip melek yatırım teşvik sistemine sahip ülke haline geldi. Bu nedenle 2013’te Türkiye’ye melek yatırımcı akını bekleniyor.
Nitekim şimdiden önemli gelişmeler yaşanıyor. Potansiyeli gören dünyanın saygın yatırımcı grupları Türkiye’ye yöneldiler. Örneğin, birkaç hafta önce İstanbul’da EBAN tarafından “Melek Yatırımcılar Kış Zirvesi” düzenlendi. Türkiye’nin en büyük melek yatırım ağı Links Angel BAN’ın kuruluş çalışmaları da tamamlandı. Bu potansiyeli gören başka gruplar da var. 26 şubesi ve binin üstünde akredite yatırımcı üyesi ile dünyanın en büyük melek yatırımcılık ağlarından birisi olan Keiretsu Forum İstanbul’da şube açtı. Keiretsu Forum, şimdiden birkaç Türk şirketini incelemeye aldı bile. Evet, melek yatırımcı ağlarının yaygınlaşması, girişimciler için yeni bir yatırımcı kaynağın oluşmasını sağlayacak.
İNTERNET ALIŞVERİŞ SİTELERİ GÖZDE
Melek yatırımcılık yani organize bir şekilde kurgulanmış melek yatırımcı ağları Türkiye’de oldukça yeni bir oluşum. Türkiye’nin ilk aktif melek yatırımcı ağı olan Galata Business Angles (GBA) 2010’da kuruldu. GBA kuruluşundan hemen sonra ilk yatırımını yapmıştı. Daha önceleri bireysel olarak girişimcileri takip eden ve yatırım yapanlar vardı. Bu tür yatırımlar 2000’li yıllarda sayıları az da olsa kendisini göstermişti. Gittigidiyor.com, Yemeksepeti.com, Hep-siburada.com ve Kariyer.net, melek yatırımcıların ilgisini kazanan ilk örnekler olarak hatırlanır. 2008 sonrası interaktif internet sitelerinin yaygınlaşması, sosyal medya ve sanal alışveriş sitelerine ilginin artmasıyla başarılı girişimlerin sayısı da yükseldi. Bu anlamda 2009’da Yalçın Ayaydm’ın Trend-yol.com’a ortak olması çok önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Bu örnek, söz konusu alandaki muazzam potansiyelin artık holdinglerin gündemine girdiğini ispatladı. Saffet Ulusoy da takı ve aksesuar sitesi Lidyana.com’a yatırımcı olarak girmekte gecikmedi. Uzmanlara göre, Türkiye melek yatırımcılar için nitelikli yatırım fırsatlarıyla dolu.
MELEKLERE NASIL ULAŞILIR?
Melek yatırımcıların yatırım yaptıkları belli bir alan yok. Ancak, çoğunlukla elektronik ticaret, mobil teknolojiler ve diğer teknoloji odaklı yatırımları tercih ediyorlar. Çünkü söz konusu alanlarda yatırımın geri dönüş potansiyeli hem yüksek hem de hızlı. Faceebook, Tvvitter, Yahoo, Amazon gibi dünya çapındaki pek çok markanın, işin başında melek yatırımcılar tarafından desteklenmiş olduğunu hatırlatalım.
Melek yatırımcılar genellikle tecrübe edindikleri alanlara yatırım yapmayı tercih ediyor. Çünkü yatırdıkları paranın yanında girişimciye önemli katma değer sağlayacak pazar bilgisi, stratejik planlama, netvvork gibi kendilerinde mevcut olan tecrübeleri aktararak girişimcinin başarısını hızlandırmak istiyorlar. Melekler genellikle yatırımın en riskli olduğu başlangıç aşamasında yaratıcı fikirlerinin hayata geçirilmesini sağlayacak yatırımlarla ilgileniyor.
Peki, melek yatırımcılara nasıl ulaşılıyor? Girişimciler, melek ağlarının web siteleri üzerinden başvuru yapabilirler. Ayrıca sektörü takip ederek belli başlı etkinlikler ve konferanslara katılmak da mümkün. Bu sayede hem melek yatırım ağları hem de bireysel melekler ve risk yatırım fonları ile tanışma fırsatı bulabilirsiniz. Yıl boyunca bu tarz birçok etkinlik düzenleniyor, özellikle, e-ti-caret alanında Etohum’un organize ettiği Startup Turkey etkinliğini kaçırmayın deriz. Fikri mülkiyet ağırlıklı alanlarındaki girişimciler ise LES-Turkey’in organize ettiği etkinliklere katılmayı ihmal etmemeli.
MELEKLERİN KARŞISINA NASIL ÇIKILIR?
Girişimciler melek yatırımcılarla temasa geçmeden önce faaliyetlerinin onların ilgi alanı ile örtüşüp örtüşmediğine dikkat etmeli. Melekler genellikle fikir aşamasında yatırım yapmadıkları için erken aşamada da olsa bir uygulama ile melek ağlarının karşına çıkmak en doğrusu. Yapılan sunumlar kısa ve net olmalı. Basit ve mantıklı bir iş planı çerçevesinde yapılmalı. Girişimci ekibin niteliği ve tutkusu yatırımcılar için en önemli unsurdur. Melekler risk yatırımı yaparlar. Girişimciler bir meleği etkilemek için, iş planının taşıdığı riskleri bildiklerini ve bu riskleri yönetebilecek, minimize edebilecek vizyon, esneklik ve kabiliyette olduklarını göstermeliler.
Melek yatırımcığın klasik yatırımcılık mantığından uzak bir sistem olduğuna dikkat çeken Melek Yatırımcılar Derneği Türkiye Başkanı ve EBAN İcra Kurulu Üyesi Baybars Altuntaş, “Melek yatırımcı işinize ortak olur. Kar da zarar da ortaktır. Risk alır ve yatırım yapar. Sadece para vermekle kalmaz aynı zamanda girişimciye tüm bilgi ve tecrübesini de aktarır. Çevresini ona da açar. Yani, klasik yatırımcı sadece finansal sermaye sağlarken, melek yatırımcı fi-Business Angels nansal sermayenin yanı Association sıra sosyal sermaye de sağlar” diyor. Girişimcilerin, işlerini büyütmek için melek yatırımcı aramaları dört ayrı şekilde oluyor. 50 bin TL’ye kadar sermayeye ihtiyaç duyanlar ilk grubu, 50-500 bin TL arası sermayeye ihtiyaç duyanlar ikinci grubu, 500 bin TL ile 3 milyon TL arası sermayeye ihtiyaç duyanlar üçüncü grubu, 3 milyon TL ve üstü sermayeye ihtiyaç duyanlar ise dördüncü grubu oluşturuyor.
350 ŞİRKETE YATIRIM YAPTI
Kısa bir süre önce İstanbul’da şube açan Keiretsu Forum’un Genel Müdürü Aslı Gözören, “Keiretsu Forum olarak yatırım faaliyetlerimiz sektörel trendlere bağlı değil. Her sektörde çok cazip geri dönüş sağlayacak girişimler olduğunu biliyoruz. Forum üyeleri özellikle teknoloji, gayrimenkul, sağlık, biyoteknoloji, doğa bilimleri gibi hızlı gelişme şansı olan sektörlerdeki 350 şirkete 400 milyon dolardan fazla yatırım yaptı” diyor. Gözören, Forum üyelerinin yatırımları konusunda ilginç örnekler de veriyor. Örneğin, dünyanın en büyük “concierge” hizmetleri kuruluşu olan ve dünyada 90 şehirde hizmet verebilen “Les Concierges”, 2006-2011 yılları arasında dört kez Keiretsu Forum üyelerinden yatırım almış. Gayrimenkul kiraları ve diğer ödemelerin elektronik olarak toplanmasını sağlayan Property Bridge firması ise Keiretsu Forum üyelerinden 2 milyon dolarlık yatırım almış. Bu şirket 15 ay sonra Moneygram IntemationaPa 28 milyon dolara satılmış.
Ersan Çıplak / Para
