El İşçiliğiyle Yapılan Üretim Ek Gelir Sağlıyor

El işçiliğine iade-i itibar

Gelinlikten mobilyaya, ayakkabıdan, pastaya, tekstilden aksesuara kadar son yıllarda el işçiliğiyle yapılan üretim ön plana çıkmaya başladı. Bunun farkına varan şirketler, zanaatkarkğı geliştirmek amaçlı eğitimler veriyor ya da şirketlerine bu konuda ayrı bir departman kuruyor.

Yüzde 100 el işçiliğine dayanan ürünler belki çok azaldı. Fakat bu ürünlere ilgi hiçbir zaman bitmedi. Her zaman değerli oldu el işçiliği. Fakat son zamanlarda tüketiciden daha mı fazla talep var bu ürünlere bilinmez, aynı zamanda fabrikasyon ürünleri de olan birçok şirket el işçiliği ürünlere yönelmeye başladı.

Yine de bunu talep eğrisinin motive ettiğini söylemek yanlış olmayacak. Artık kişiler, seri üretimden çok, daha özgün ve eşi olmayan tasarımlara yönelmeyi tercih ediyor. Tıpkı tatilde Paris, Londra, Amsterdam’dan ziyade Afrika’da safari turlarına katılmak ya da Kuzey Işıkları’nı görmeyi tercih etmek gibi, giyimde, aksesuarda, mobilyada hatta yiyecekte bile daha çok niş ürünlere kayış söz konusu.

Bu anlamda el işçiliği her geçen gün önem kazanırken, şirketlerin de Ar-Ge departmanlarında ve üretimlerinde önemli bir yer kaplamaya başladı. El işçiliği ürünler, fabrikasyon ürünlerden ortalama yüzde 20 ile 60 arasında daha fazla fiyatla satılıyor.

AYRI DEPARTMAN KURDU

El yapımı denilince akla ilk gelen ürünlerden biri de çinilerdir. Kütahya Porselen de bu anlamda el yapımı sektörünün önemli oyuncuları arasında yer alıyor. El dekoru ürünleri talebe göre ürettiklerini söyleyen Kütahya Porselen yetkilileri, “El sanatına önem veren, sanatı, tarihi ve antikayı seven kesim tarafından talep görüyor. Gerek kendi tasarımlarımız gerekse özel sipariş istekler doğrultusunda kişilere, resmi kurumlara, firmalara özel üretimler yapıyoruz. Osmanlı ve Selçuklu desenlerini kullandığımız ürünlerimize sanatın değerini bilen müşterilerimiz ilgi gösteriyor” diyor.

Üretiminde el işçiliğine önem veren şirketlerden biri de ev tekstili alanında. Sektörün önde gelen markalarından biri olan Porland, Bilecik’teki fabrikasına Ar-Ge konusunda büyük yatırımlar yaptı.

Porland Satış Direktörü İsmail Taşkın, ürünlerinin tamamında el işçiliği bulunduğuna dikkat çekiyor. Örneğin, el dekorlu ürünlerinin, klasik Osmanlı ve geleneksel Türk motiflerinden esinlenilerek günümüze uyarlanmış özel tasarımlar olduğunu belirten Taşkın “Son yıllarda bu ürünlere artan bir talep söz konusu” diyor ve şunları ekliyor:

“Özellikle aksesuara ve dekorasyona yönelik ürün gruplarımızda teknik olarak klasik el işçiliği uyguladığımız butik ürünlerimizin yanı sıra, modem teknoloji ile de birleştirdiğimiz sofra üzeri ürünlerimiz mevcut. Bu ürünleri hayata geçirdiğimiz üretimin bünyesinde sadece bu konu için kurulmuş ayn bir departmanımız bulunuyor. Bu departmanda akademik eğitim almış, geleneksel üretim tekniklerini bilen ve modern teknoloji ile birleştirerek ürüne uygulayan bir kadro mevcut. Ağırlıklı olarak geleneksel el işçiliklerini kullandığımız, konseptini Selçuklu mimarisinden etkilenerek modern yorumlarla hazırladığımız yeni koleksiyonumuz, porselen, cam, çelik ve tekstil materyallerinin bir arada kullanıldığı bir koleksiyon olacak.”

ÇİKOLATAYA ‘EL’ DEĞDİ

E işçiliği artık gıdada da ön plana çıkmaya başladı. Şölen bu trendi ünlü tasarımcı Karim Rashid imzalı dünyanın ilk özel tasarım çikolatası Eternity ile başlatmıştı. Bu gelişme pastacılıkta da öne çıkmaya başladı. Misket Pasta, tamamen el işçiliğiyle pastalar üretiyor. Bunun için deneyimli ustalardan oluşan bir ekip kurduklarını ifade eden Misket Pasta’nın kurucularından Hakan Çerçel, şunları söylüyor:

“Biz Misket Pasta olarak her türlü pastane ürününü sipariş üzerine üretiyoruz. Burada hedef müşterilerimizin istediklerini, kafalarında oluşturdukları tasarımları pasta yapım malzemelerinin ve şeker hamurunun teknik olarak izin verdiği ölçüde gerçekleştirmek, istenilen herhangi bir marka arabadan, herhangi çizgi film ve animasyon kahramanlarına, paraşüt ile atlayan bir kadından, istenilen şekildeki bir hayvanlar alemi görseline ya da yastıklar üzerinde taç ile oluşturulmuş bir prenses pastasına kadar her şeyi yapabiliyoruz.”

MOBİLYADA GERİ DÖNÜŞ

Üretiminin tamamını el yapımı gerçekleştiren şirketlerden biri de Jag Club Ayakkabı. Aylık 2 bin 500 çift tamamı el yapımı ayakkabılar, dünyanın 38 ülkesine ihraç ediliyor. İtalyan tasarımcılarla çalışan şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Polat, “Dünyada el yapımının ayrı bir yeri var. Herkes kişiye özel hizmeti çok önemsiyor ve ayrı bir değer veriyor. Biz de sipariş alarak kişiye özel ürün de sunuyoruz” diyor.

Dünyada Donald Trump’tan, Prens Charles’a kadar ünlü isimlere ayakkabısını giydiren Jag Club, ABD’den Japonya’ya, İngiltere’ye, Çin’e, Güney Kore’ye ihracat yapıyor. Dünya genelinde 60 ayrı müşteriye (Yarısı departman store) hitap eden Jag Club, ihracatının tamamını kendi markası ile gerçekleştiriyor. Jag Club’ta en az 20 yıllık deneyime sahip 55 ustanın elinden çıkan ürünler Türkiye’de de çok rağbet görüyor.

DEĞERİ İKİ KAT ARTTI

Türkiye’de mobilya sektörü üretiminin yüzde 80’ini el sanatları noktasında atölye, büyük atölye ve sanayileşme yolunda olan gruplar yaparken, yüzde 20’si de fabrikasyon olarak yapılıyor.

Mobilya sektöründe 300 bin kişinin çalıştığını düşünürsek bunun yaklaşık 60 bini fabrikasyon grubunda yer alıyor. Esas zanaatkarların olduğu grubun 240 bin kişi olduğu ifade ediliyor. Masko Yönetim Kurulu Başkanı Haşan Karcı, Masko Mobilya Kenti bünyesinde yer alan firmaların yüzde 70’inin el işi üretim yaptığını söylüyor. Günümüzde her ne kadar modern mobilyalar daha fazla tercih ediliyor gibi görülse de, el işçiliği mobilyanın değerinin iki kat arttığını ifade eden Karcı, şöyle devam ediyor:

“El işçiliği yani zanaatkârlık çok önemli ve mobilya sektörünün olmazsa olmazı. Bu süreç için tüm mağazalarımız özellikli olarak zanaatkârlar ile çalışıyorlar. Usta ve çırak gibi ara elemanlara önem veriyorlar. zanaatkarlarımızı tasarımla buluşturup markalaşma yönünde destekliyoruz. Zanaatkar ve tasarımı önceliğimize çekip, satış sonrasında da garanti ve tam destek veriyoruz.”

KİŞİYE ÖZEL DİKİM

Kişiye özel dikimde öne çıkan markalar arasında Beymen yer alıyor. Beymen Genel Müdürü Elif Çapçı, özellikle erkek giyiminde takım elbisede, Beymen Collection, Kiton, Canali, Çorneliani, Brunello Cucinelli ve Zegna Çok sık takip ve tercih edilen markalar arasında yer aldığını ve bu markaların aynı zamanda seri üretimlerinin dışında özel dikim hizmetlerinin de mevcut olduğunu ifade ediyor.

Çapçı, “Beymen Collection’ın mağazalarda özel olarak hazırlanan comer’larında, ithal markaların ise yurt dışından gelen özel terzilerinin yılın belli zaman aralıklarında, erkek müşterilerimizle buluştuğu ‘kişiye özel dikim’ hizmeti çok tercih ediliyor” diyor.

Tekstil ve aksesuarda da son yıllarda el işçiliği önem kazanmaya başladı. Ağırlıklı olarak pardösü, manto, kaftan, tesettür gibi tekstil ve aksesuar üretimi yapan Muammer Ketenci, seri üretimin yanı sıra, üretiminin önemli bir bölümünü houte couture yani kişiye özel üretime ayırmış durumda. Üretiminin tamamı ise el yapımı.

Ürünlerinin, yurt içinin yanı sıra Almanya, ABD, İspanya, Hollanda, Rusya, İran, Yunanistan ve birçok Ortadoğu ülkelerinde talep gördüğünü söyleyen markanın yaratıcısı ve sahibi Muammer Ketenci, şöyle konuşuyor: “Bizim tercih edilme nedenimiz, tasarımlarımız, kumaş seçimlerimiz, hiçbir yerde olmayan modeller sunmamız ve tasarımlarımızın el yapımı olması. Bu ürünlerle dolaylı ve doğrudan istihdam sağlıyoruz. Bu da hem ürünlerimizin tamamının el yapımı oluşundan kaynaklanıyor. Üretimimiz sadece el yapımı olduğu için hız ve istikrarlılık bizim için çok önemli.”

ALIŞVERİŞ TURU

El işi üretimin öne çıktığı bir diğer alan ise gelinlik. Akay Gelinlik de el işçiliğiyle üretim yapan gelinlik şirketlerinden biri. Tamamen gelin adayının ölçülerine özel dikilmiş terzihane hizmeti sunan şirket, Türkiye’de bu şekilde çalışan en büyük terzihane konumunda. Ortalama olarak yılda özel dikim 3 bin adet gelinlik üretiyor.

Akay Gelinlik’in Genel Müdürü Ermira Akay, Türkiye’ye turistik amaçla gelen birçok farklı ülkeden, farklı kültürden müşteri olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle Katar, İran, Azerbaycan, Kazakistan, Yunanistan, Mısır, Rusya ve Hırvatistan’dan müşterileri olduğunu ifade eden Akay, şöyle devam ediyor:

“Akay’ın özel dikim modelleri yurt dışında daha çok ilgi görüyor. Bizler de bu yönde ihracat artırıcı fikirler üretiyor ve çalışmalar yapıyoruz. ilk projemiz, yurt dışından ülkemize alışveriş turları düzenlemek olacak.”