Triko Atölyesi Kaça Kurulur?

Gerek yabancı gerekse yerli perakendecilerin, üretimi Türkiye’ye kaydırması triko siparişlerini patlattı. Kapasitesi yetersiz kalan birçok firma yeni makine almaya başladı. Asıl sıkıntı kalifiye eleman bulamamak…

Triko atölyesi kaça kurulur?

Ortalama bir triko atölyesi İçin en az 10 düz örgü makinesine ihtiyaç var. Genelde Almanya ve Japonya’dan ithal edilen bu makinelerin tanesi 35 ile 50 bin euro arasında değişiyor. Çin’de de bu makinelerin üretimi başladı. Triko atölyesi için ütü ve paketleme makinesi de gerekiyor. Böyle bir atölye için bin metrekare kapalı alana ihtiyaç var. Makine yatırımı için yaklaşık 600 bin euro sermayeniz olması gerekiyor. Ancak iş makine ve yer bulmakla bitmiyor. İşten anlayan en az 10 personelinizin olması gerekiyor. Şu anda sektörde eleman sıkıntısı yaşandığını hatırlatalım. Triko üretimi İstanbul’da Bayrampaşa, Güneşli ve İkitelli bölgesinde yoğunlaşmış durumda. Bu nedenle üretimi bu semtlerde yapmak avantajlı olabilir.

UZUN yaz sezonu bitmek bilmedi. İstanbul’da bile 30 dereceleri bulan sıcaklar yaşanıyor. Bu gidişle baharı görmeden yaza olduğu gibi sonbaharı görmeden kışa geçeceğiz. Çoğumuz yazlık giysileri daha gardıroba kaldırmadık.

Ancak özellikle Avrupalılarda ciddi bir kış hazırlığı var. Öyle ki Avrupalı perakende grupları Türkiye’deki triko üreticilerini deyim yerindeyse siparişe boğdu. Bunda önümüzdeki kış mevsiminin sert geçeceği beklentisinden çok Çin’de üretim maliyetlerinin artması etkili oluyor. Buna bir de yerli markaların iç piyasadan alım yapmaları eklenince triko üreticileri yıllardır görmedikleri kadar siparişle karşılaştı. İş hacminin önümüzdeki yıl daha da artması bekleniyor.

Belli başlı triko üreticileri

İntem Triko, Uğur Konfeksiyon, Akademi Tekstil, Flaş Triko, Adıgüzel Triko, Siva Triko, Nurum Triko, Uğur Balkuv, Kazova Triko, Ebru Triko, Bensu Giyim,  MYS Triko

AĞZINA KADAR DOLU

Yılda 600 bin adet triko üretme kapasitesine sahip Bensu Triko da ful kapasite çalışan şirketlerden biri… Bensu Triko Yönetim Kurulu Başkanı Nesim Bensusan, haddinden fazla siparişle karşılaştıklarını söylüyor. Ekonomik durgunluk yaşamalarına rağmen siparişlerin yine ağırlıklı olarak Avrupa ülkelerinden geldiğini belirten Bensusan, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Daha önce Çin’le rekabet edemiyorduk. Bu ülkede maliyetlerin artması ve Çin mallarından ek vergi alınması rekabet gücümüzü artirdi. Ek verginin olumlu etkisini önümüzdeki yıl daha fazla göreceğiz. Ancak başta Bangladeş ve Hindistan olmak üzere bazı Uzakdoğu ülkeleriyle aramızda kıyasıya bir fiyat rekabeti var. Bu yüzden bilançolar pek iç açıcı değil.”

Triko üreticileri son yıllarda Avrupa ülkelerinin yanı sıra Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya da önemli miktarlarda ihracat yapıyordu. Ancak “Arap baharı”yla birlikte bu pazarlarda ciddi kayıplar yaşanmıştı. Bensusan, bu ülkelere yönelik sıkıntının halen sürdüğünü anlatıyor: “Osmanbey’deki mağazamızdan daha önce İran’a, Suriye’ye, Lübnan’a, Tunus’a ihracat yapıyorduk. Bu pazarlar bıçak gibi kesildi. Son günlerde Mısır’da bir miktar hareketlilik var. Bu pazarlar düzelirse ihracat daha da artar.”

İNGİLİZLERİ GİYDİRİYOR

Akademi Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Okyay Mızrak da sektörde son yılların en yoğun sipariş dönemini yaşadıklarını belirtiyor. Mızrak, yıllık 3 milyon adet kadın trikosu üretme kapasitesine sahip olduklarını ve kapasitenin tamamen dolu olduğunu belirtiyor. Başta Marks & Spencer, River Island, Tesco, George ve Jules olmak üzere birçok İngiliz markanın tedarikçisi olan Akademi Tekstil, 2012 yılını 25 milyon euro ihracatla kapatmayı planlıyor. Okyay Mızrak’a göre kalifiye elaman sorunu olmasa sektör çok daha hızlı büyüyecek: “İki önemli sorunumuz var: Maliyetlerdeki artış ve elaman sıkıntısı. İstanbul’da maliyet yüksek ancak buradaki bir triko fabrikasını söküp bir başka şehre taşımak da çok kolay değil. Çünkü hammadde ve yan sanayi burada. Bu yüzden yeni teşvik yasası bile firmaları işçiliğin çok daha ucuz olduğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya çekemiyor. Maliyet artışından ötürü yaşadığımız fiyat sorununu, koleksiyonumuzu çeşitlendirerek ve tasarımda farklılaşarak aşmaya çalışıyoruz. Siparişlerde yığılma var ama bu durum dönemsel. Yaz aylarında aynı yoğunluk olmuyor.”

KANADA’DAN BİLE SİPARİŞ VAR

Yılda yaklaşık 1 milyon parça üretim yapan MYS Triko, 1-2 yıl öncesine kadar bunun neredeyse tamamını Laleli üzerinden Rusya ve Doğu Bloku ülkelerine ihraç ediyordu. Bu ülkelerde üretimin artmasıyla birlikte ihracatı gerileyen firma, çözüm olarak Avrupa ülkeleri ve ABD’ye yönelmiş. Şu anda üretiminin yüzde 40’ını bu ülkelere satıyor. MYS Triko Yönetim Kurulu Başkanı ve İstanbul Ticaret Odası Triko Komitesi Başkan Yardımcısı Dursun Çetin, Kanada’yla da ihracat bağlantısı kurduklarını ve bu ülkedeki toptancı bir firmadan yıllık 100 bin adetlik sipariş aldıklarını söylüyor. Ardından da bu yeni pazarlarla ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor: “Siparişlerin önümüzdeki yıl daha da artacağı söyleniyor. Çünkü Çin üretiminin yarısını iç piyasasında tüketmeye başladı.

Ayrıca Çin hükümetinin tekstil sektöründen desteğini çekmesi nedeniyle maliyetler arttı. Bu yüzden Avrupalılar Dursun cetm g çjp’den atımlarını azaltıyor. Avrupa pazarına yeni girmemize rağmen önemli miktarlarda sipariş aldık. ABD ve Ka-nada’ya da çalışmaya başladık. Sektörde şu anda ciddi bir yatırım var. Birçok firma dokuma makinesi alıyor. Fakat karlılık düşük. Halen 7-8 yıl önceki fiyatlardan satış yapıyoruz.”

Rıza ADIGÜZEL / Triko Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

Altın çağımızı yaşıyoruz

Triko sektörü altın çağlarından birini yaşıyor. Çok ciddi bir yoğunluk var. Firmalarımız mal yetiştiremiyor. Sadece yabancı müşterilerimizin değil LC Waikiki, Koton, Collezione gibi yerli perakendecilerin Türkiye’den triko alımları da arttı. Yabancı müşterilerimizin çoğu Çin’den alımı bıraktı. HollandalI, Alman, İngiliz müşterilerimiz var. Kapıdan kovsanız bile gitmiyorlar. Triko üreticilerimizin tamamı kapasitelerini büyütmek için makine yatırımı yapıyor. Yıllık 6 milyon adetlik kapasiteye ulaşan üreticilerimiz var. Çok yakında bu alanda global oyuncu olan firmaları görebileceğiz. Triko ihracatımız 2 milyar dolara yaklaştı. Bu noktaya gelmemizde pazar çeşitlendirmesinin ciddi payı var. Bugün Güney Afrika’ya bile ihracat yapan firmamız var. Yani sadece kışlık değil yazlık ürünlerde de ciddi üretim yapılıyor. Şirket olarak bu ülkeyi biz de hedef pazarlarımız arasına almış durumdayız. Aynı şekilde Kazakistan da sektörümüz açısından ciddi bir pazar haline geldi. Vasıfsız eleman bulmakta sıkıntı yaşıyoruz. Bu sorunu çözmek için dernek olarak İŞKUR’la işbirliği içindeyiz.

Özbey Men / Para Dergi