Kestane Bahçesi Kurmak, Kestane Yetiştiriciliği
Kestane ağaçlarını rehabilite etme çalışmaları işe yaradı. Üretici sayısı arttı ve daha önce 85 bin tondan 50 bin tona gerileyen üretim yeniden yükselişe geçti. Bu sezon 65 bin ton kestane rekoltesi bekleniyor…
İçeriğe Ait Başlıklar
Kestane Yetiştiriciliği Para Kazandırıyor
15 Ekim’de başlayan kestane hasadı geçen hafta sona erdi. Bu yıl 65 bin ton civarında rekolteye ulaşılacağı hesaplanıyor. 1992’de 85 bin ton olan kestane üretimi her yıl azalarak 50 bin tonlara kadar gerilemişti. Üretim kaybında en büyük etkense “kestane kanseri” adı verilen hastalığın yayılması olmuştu. Özellikle Bursa’daki kestane ağaçlan büyük zarar görmüş, rekolte ürkütücü şekilde azalmıştı…
Kestane bitti bitiyor derken birkaç iyi niyetli girişim, devlet desteği ve üniversitelerin etkin çalışmaları yeniden canlanma sağladı. TÜIK (Türkiye İstatistik Kurumu) verilerine göre 2010 yılında 35 bin hektar olan kestane üretim alanı 2011’de 40 bin hektara çıktı.
Kestane Bahçesi Nasıl Kurulur?
Kestane, sıcak ve ılıman iklim koşullarını seviyor. Nispi nemi yüksek olan yerleri ve güneşi seviyor. Bahçe/orman kurulması düşünülen yerin toprağı gevşek, geçirgen, havalanır ve derin olması gerekiyor. Ağır topraklar tavsiye edilmiyor. Kestane, kireçli toprakları da sevmiyor. Soğuğun toplandığı çukur vadiler tavsiye edilmiyor. Denizden en az 400 metre yükseklikteki yerlerin daha uygun olduğu belirtiliyor. Ağaçların dikim mesafesi çok önemli. 7-8 metre boşluk bırakılması ideal bulunuyor. Dikim çukuru ise 40-50 cm genişlik ve derinlikte olmalı. Dikim esnasında çukur başına 150-200 gram kompoze gübre ve üzerine ahır gübresi öneriliyor.
ORMANDA AŞI TUTTU
Kestane üretiminin hızla artmasında ormanlık alanlarda yapılan rehabilitasyon çalışmalarının payı büyük. Bu işin öncülerinden biri de Bursa Orman Bölge Müdürlüğü… Müdürlük tarafından yürütülen proje doğrultusunda bozuk kestane sahaları bakıma alınıyor. Uygun olan yerler yeniden kestane ağaçları dikiliyor. Bu yıl başlayan ve 2016’ya kadar devam edecek proje kapsamında bölgedeki kestane toplanacak alan 3 bin hektardan 5 bin hektara çıkarılacak. Toplanacak kestane miktarının da 3 bin tondan 9 bin tona çıkarılması hedefliyor. Bu durumda 6 bin kişi daha kestane üreticisi olacak.
Bireysel girişimlerle de kestane bahçeleri kuruluyor. Son birkaç yılda hobi amaçlı kurulan bahçelere kestane ağacı dikenlerin sayısı artıyor. Tıpkı zeytinde olduğu gibi kestane pazarında iyi bir büyüme trendi yakaladı.
Kestane üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerinden biriyiz. Dünya kestane üretiminde Çin, 600 bin tonla ilk sırada yer alıyor. İkinci sırada ise 75 bin tonluk üretimiyle Güney Kore var. Türkiye bu ülkelerin ardından üçüncü sırada. Halen dünya genelinde 15-16 ülkede kestane üretiliyor. Ancak ekonomik anlamda ticari üretim yapanların sayısı Bolivya, Portekiz ve Japonya’yla birlikte 6’yı buluyor. Bu pazar her geçen yıl büyüyor.
Türkiye’nin kestane üretimi esas olarak Ege, Karadeniz, Marmara bölgelerinde yoğunlaşıyor. Üretimin bölgelere göre dağılımında Ege ilk sırada. Onu Karadeniz ve Marmara bölgeleri izliyor. Toplamda 30 ilde kestane üretiliyor. Bunların 12’sinde kayda değer üretim mevcut.
BURSA DEĞİL AYDIN LİDER
Kestane deyince çoğumuzun aklına Bursa geliyor. Oysa en fazla kestane Aydın’da üretiliyor. İkinci sırada İzmir, üçüncü sırada ise Kastamonu geliyor. Bu illeri Sinop, Bartın, Kütahya, Manisa, Denizli ve Bursa takip ediyor.
Aydın Ticaret Odası Başkanı İsmail Hakkı Dokuzlu, “Aydın’ın kestane üretimi bu sezon 24 bin ton civarında olacak. Kestane üretiminin geliştirilmesi ve katma değerinin artırılması amacıyla odamızın öncülüğünde bir çalışma grubu oluşturduk” diyor.
Balıkesir’in Bandırma Çakıl Köyü’nde de yoğun olarak kestane üretiliyor. Çakıl Köyü Muhtarı H. Hüseyin Tütüncü, bu yıl 100 ton civarında rekolte beklediklerini söylüyor. İzmir’e bağlı Sultanhisar da kestane yetiştiricilerin yoğun olduğu bir bölge. Yaklaşık 400 dönümlük alanda ailesiyle birlikte kestane yetiştiriciliği yapan Tuncay Baydar, bu sezon 60 ton kestane topladıklarını anlatıyor.
Tüm bölgelerdeki üreticiler şu sıralar topladığı kestaneyi müstahsillere satmaya başlamış. Kestanenin üreticiden alım fiyatı 3.5-6 TL arasında değişiyor.
MODERN BAHÇE TRENDİ
Ormanlık alanlardaki kestane ağaçlarının ıslah edilerek tarıma kazandırılması önemli bir gelişme. Ancak dünyanın önemli kestane üreten ülkeleri son dönemde modern kestane bahçeleri kurmaya başladı. Özellikle İtalya, Portekiz ve Çin’de muazzam büyüklükte, modern kestane bahçeleri kuruluyor. Türkiye’de ise henüz bu ülkelerdeki gibi kestane bahçeleri kurulmuş değil. Ancak yakında benzer gelişmelerin ülkemizde de yaşanması bekleniyor.
Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç Dr. Çevriye Mert de modern kestane ormanlarının, bahçelerinin önemine dikkat çekiyor:
Üreticilerimizin yeni yöntemlerle, kaliteli meyve veren ağaç çeşitleriyle uygun bölgelerde kestane bahçeleri kurmaları gerekiyor. Zira bu şekilde kurulan bahçelerde verim çok yüksek oluyor. Aynı zamanda kestane bahçesi kurulacak yer özenli bir şekilde seçileceği için hastalık ve diğer olumsuz çevre koşullarında en az düzeyde etkilenmiş oluyor. Yeni bahçelerin kurulmasında uygun yer seçimi yapılmalı.
DEKAR MALİYETİ 200-300 TL
Türkiye’de Avrupa ülkelerinde olduğu gibi “castanea sativa” türü kestane ağacı yetiştiriliyor. Bu tür çeşit bakımından çok zengin. Şeker, kebap, taze tüketim, kurutmalık, un yapımı için yüzlerce kestane çeşidine sahip. Kestane bahçesi ya da ormanı kuracak giri şimcilerin buna dikkat etmesi gerekiyor. Yalova Fidancılık’ın sahibi Tarık Gürcan Çevik, kestane fidelerin fiyatının 10-15 TL arasında değiştiğini söylüyor. Çevik, son dönemde Marmara, Karadeniz ve Ege dışından da kestane bahçesi kurmak isteyenlerin kendilerine ulaştığına dikkat çekiyor. Örneğin Ankara ve Bingöl’den gelip kestane fideleri alanlar oluyormuş. Uzmanlar dekar (dönüm) başına en fazla 20 ağaç dikilmesini öneriyor. Buna göre dekar başına kestane bahçesi veya ormanının ağaç maliyeti 200-300 TL arasında değişiyor.
Kestane ağacı çeşitleri
■ Hacıibiş: Verimi orta derecede. Meyveleri genellikle çok küçük ve oval oluyor. Sofralık tüketime uygun.
■ Osmanoğlu: Verimli bir çeşit. Meyveleri küçük, orta ve iri oluyor. Kestane şekeri için en çok bu tür tercih ediliyor.
■ Sanaşlama: Verimli bir tür. Meyveleri orta iri ve iri oluyor. Sofralık tüketime ve kestane hamuru yapımına uygun.
■ Mahmutmolla: Vehmi yüksek. Meyveleri orta irilikte. Zor soyuluyor. Hamur yapımına uygun bir çeşit.
■ Hacıömen: Meyveleri orta irilikte. Verimli bir çeşit. Taze tüketime ve hamur yapımına uygun.
Erdal ORMAN / Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Uzmanı
50 dekardan azı rantabl olmaz
İş kurmak isteyen çiftçilere yönelik tarımsal iş fikirleri paylaşımlarımız devam edecek sitemizi takipte kalınız.
Ersan Çıplak / Para
