Nasıl Menajer Olunur, Menajerlik Mesleği

Nasıl menajer olunur sorusunun ve kazançlarının cevabını aradık. Birbirinden ünlü isimlerin arkasında ter döken menajerler, dışarıdan renkli ve büyüleyici bir hayata sahipmiş gibi görünebilir. Ancak bu sektörde tutunmak hiç de kolay değil. Üstelik mesleğin pek çok inceliği de var…

Menajer Olmak

HENÜZ kriterleri oluşmamış bir meslek menajerlik. Bu yüzden de ülkemizde alaylı yetişen kişilerin tekelinde bulunuyor. ileride bu usta-çırak ilişkisini değiştirecek eğitim kurumları ortaya çıkar mı bilinmez… Ama biz meraklıları için “nasıl menajer olunur” konusunu ele aldık ve işin uzmanlarına danıştık.

İşte futbolcular, oyuncular, müzisyenlerle çalışan menajerlerin mesleğe bakışı ve işin perde arkası…

150 Bin Lira Kazanan Var

Öncelikle şunu belirtmekte fayda var; her menajerim diyen yüksek meblağlar kazanmıyor. Aktif ve pahalı bir sanatçıyla çalışan bir menajer ile nispeten daha uygun fiyatlı bir sanatçıyla çalışan arasında gelir farkı uçurumu bulunuyor.

Türkiye’de menajerlik için standart bir ücret olmadığını da belirtelim. Menajerler genelde sanatçı kaşelerinden yüzde alıyor. A, B ve C grubu sanatçıların menajerleri var. Sanatçı ve menajeri arasında yüzde 10 ila 40 arasında değişen oranlarda ya da iş başına alınan komisyonlar söz konusu.

Örneğin, A grubundaki bir sanatçının ayda yaptığı 10 işe (festival, ekstra ve bar gibi) karşılık gelen ortalama 500 bin TL’lik anlaşmadan menajere düşen pay 50 bin ila 150 bin TL arasında değişiyor.

Tabii rakamlar sanatçının popülaritesine göre değişiyor. Keza yine iyi iş yapan bir sanatçının menajeri ayda 10 bin ila 20 bin TL arasında da gelir elde edebiliyor. Organizasyon şirketine bağlı menajerlerse ya maaş alıyor ya da iş başına düşük primler kazanıyor. Müşteri ile sanatçıyı birebir muhatap ettirmeyen, tüm planlama ve işleri yürüten menajerlerin, sanatçının adına kısmi veya tüm imza yetkilerine sahip olduğunu da belirtelim. Bu da işin risklerinden birini oluşturuyor.

Bir menajer ne yapar?

Ücret-kaşe bedeli, sahne alınacak mekan, alanın durumu, konaklama, ulaşım, catering, sahne ve ışık sisteminin oluşturulmasıyla birlikte sanatçının ekibinin de hizmetlerini koordine eder.

■    Organizasyonu yapan kişi veya kurum menajerle muhatap olur, sorumluluk tamamen menajerin üzerindedir. Sanatçı sahne alınacak mekana ya da alana tüm işlemleri bitmiş olarak gider.

■    Menajer tüm bu süreçleri heyecanlı ve bazen sıkıntılı şekilde yaşarken bile sanatçıya hiçbir sorunu hissettirmez.

Nasıl menajer olunur?

Uzmanlara göre menajerlik, sanatçıların ve şirketlerin (plak, organizasyon ve prodüksiyon şirketleri) çalışmayı talep ettiği kişileri temsilci olarak yönlendirilmesi sonucu oluşuyor. Bu bağlamda her isteyen kişinin menajer olamayacağı belirtiliyor. Özellikle yurt dışında bazı sertifika programları ve kurslar bulunuyor. Fakat menajer olmak asıl olarak temsilciye ihtiyacı olanların tercihleriyle oluşuyor.

Menajer olmak için, organizasyon ve etkinlik yönetim alanında yetişmiş olmak, sektörü bilmek gerektiğine işaret eden sektör yetkilileri, tanınmanın önemine de dikkat çekiyor. Sanatçının ailesi içinden menajerinin olması o kişinin gerçek bir menajer olduğunu göstermeyeceğini vurgulayan uzmanlar, bu iş için herhangi bir diploma ve belge olmadığını da ifade edtyor.

İlginizi çekebilir: Geleceğin Parlak ve Kazançlı Meslekleri?

“Eski Menajerlik Mantığı Bitti”

Menajerlik hizmeti veren firmalardan biri Menajerlikofisi.com. Life Group Entertainment bünyesinde menajerlik hizmeti veren şirketin arkasında Türkiye’nin en büyük konser organizatörlerinden Unilife var. Menajerlikofisi, sanatçıların resmi menajerlik faaliyetlerini hem yürütüyor hem de açılış, lansman, diiğün ve özel talepler için gerek firmalara gerek ajanslar ve bireysel davetlere şov hizmeti içeriği sağlıyor. Örneğin keman virtüözü Canan Anderson, klarnet sanatçısı Serkan Çağrı gibi ünlülerin Türkiye ve yurtdışındaki performansları için gerekli çalışmaları yürütüyor. Yine dünyanın bir numaralı sosyete DJ’lerinden Claude Challe başta olmak üzere pek çok yabancı sanatçının açılış ve özel işlerde yer almasını sağlıyor.

Unilife’ın kurucusu Erdem İpekçi, menajerlik konseptini bireyselden çıkarıp kurumsala çevirmeyi amaçladıklarını belirtiyor. Organizasyon deneyimi olan profesyonel bir kadroyla çalışmanın önemine işaret eden tpekçi’ye göre menajerlikte en önemli ayrıntı, sanatçıyla müşteri arasındaki empatiyi sağlamak. Yani sanatçıyı doğru bir şekilde yönlendirmek ve onun sanatıyla ilgilenmesini sağlayıp maddi ve profesyonel detaylarla yorulmasını engellemek. “Bu ayrıntılara dikkat edilirse, aynen bir taş işçisi gibi güzel bir alt yapıdan elmas gibi değerli bir sanatçı yaratabilirsiniz” diyor. İpekçi, günümüzde sosyal mecra ların önemine de dikkat çekiyor:

“Artık yetenekli olmak yetmiyor; iyi pazarlama ve iletişim şart. Sanatçıyı asiste eden ve her şeyi yürütmeye çalışan eski menajerlik mantığı bitti. Şirket gibi, bir ürün gibi yönetmek gerekiyor sanatçıyı.”

“Herkez Yapamaz”

Korhan Futacı ve Kara Orkestra, Yasemin Mori, Oğuzhan Uğur gibi Dokuz Sekiz Müzik bünyesindeki sanatçılarla çalışan Burçin Özdemir, aynı zamanda Sattas Reggae grubuyla da kişisel olarak ilgileniyor. Sektöre Candan Erçetin’in asistanı olarak giren Özdemir’e göre özellikle müzik dünyası ele alındığında menajer unvanı, “temsilci” anlamında kullanılıyor. Buna göre menajerlik yapan kişi, birlikte çalıştığı kişi ve gruplarla ilgili ticari ve idari temsilcilik yapan uzman olarak görülüyor.

Peki menajer nasıl olunuyor? Her isteyen bu işi yapabilir mi ya da bu işin bir okulu var mı? Burçin Özdemir, insanların kendi kendine “menajer olmak istiyorum” diyerek bir çalışma içine girdiğini düşünmüyor. Aksine menajerlik, sanatçıların ve şirketlerin (plak, organizasyon ve prodüksiyon şirketleri) çalışmayı talep ettiği kişileri temsilci olarak yönlendirilmesi sonucu oluşuyor. Bu bağlamda her isteyen kişinin menajer olamayacağına değinen Özdemir, “Elbette yurt dışında bazı sertifika programları ve kurslar var. Fakat bu durum aslen temsilciye ihtiyacı olanların tercihleriyle oluşabilir” diyor.

Tanınmak Şart

Uzmanlar, Türkiye’de menajerlik işinin son dört yılda yüzde 80 değişikliğe uğradığını belirtiyor. Sanatçı sayısının artması ve dijital ortamın yaygınlaşmasına paralel olarak sanatçılar eskiden olduğu gibi A, B ve C grubu olarak ayrılmış durumda. Sanatçıların birçoğu menajerlerini, aile içi, prodüktör, plak şirketi yöneticisi, organizasyon firması ya da orkestra elemanlarından en kıdemlisı arasından seçiyor.

Ajda Pekkan’dan Hadise’ye 500’den fazla sanatçıyla çalışan Büyük Düşün Medya Organizasyon Menajerlik’in sahibi Ali Aslan, menajeri kısaca “sanatçının ikizi” olarak tanımlıyor. Aslan’a göre menajer olmak için, organizasyon ve etkinlik yönetim alanında yetişmiş olmak, sektörü bilmek ve tanınmak gerekiyor. “Sanatçının ailesi içinden menajerinin olması o kişinin gerçek bir menajer olduğunu göstermez” diyen Aslan, bu iş için herhangi bir diploma ve belge olmadığını da ifade ediyor.

Büyük Düşün’de iki menajer, organizasyonların yoğunluğuna göre değişken 5-15 kişilik yetişmiş asistan ve organizasyon etkinlik koordinatörleri çalışıyor. Yaz aylarında bu sayılar artıyor.

“Sanatçının Geleceği Elinizde”

Toplam 15 kişilik bir kadroyla oyunculara menajerlik hizmeti veren Cem Tatlıtuğ, oyuncu Kıvanç Tatlıtuğ’un ağabeyi olarak da tanınıyor. Cem Tatlıtuğ’un bünyesinde Recep Aktuğ, Kaan Taşaner, Bestemsu Özdemir ve Melisa Aslı Pamuk gibi oyuncular bulunuyor. Menajerliğin okumayla elde edilebilecek bir meslek olmadığını, aksi durumda şu ana kadar tüm üniversitelerin bu alanda diploma vermesi gerektiğini vurgulayan Tatlıtuğ, “Neticede şirket yönetiminden bahsetmiyoruz. Kendisini tamamen size teslim eden bir bireyin kariyer planlaması, başarısı, kısaca tüm geleceği sizin elinizde” diyor. Cem Tatlıtuğ’un bu işi yapacak kişilere önerileri şöyle:

“Oyuncu bazında zorluk daha önemli. Asla emin olmadığınız, güvenmediğiniz bir oyuncuyla çalışmamalı ve referans olmamalısınız. Çünkü yapacağı hatalar ve doğrular tamamen size artı ya da eksi olarak döner. Problem çıkaran oyuncu sayınız iki üçü bulur ve bu duyulursa kapılar size tamamen kapanabilir. Ayrıca iş etiğine uymayan oyuncunuzla hemen ilişkinizi kesip yasal yollara başvurmalısınız. Yasal yol da sözleşmelerdeki maddelere dayanır. Oyuncusuna sahip çıkamayan bir menajer asla ayakta kalamaz ve başarılı olamaz.”

Futbolda Boşluk Var

Futbol dünyasında menajerlik yani “lisanslı futbolcu temsilciliği” yapan Ömer Uzun, daha çok genç oyunculara hizmet veriyor. Bunlardan en bileneni ise Fenerbahçe’de oynayan Salih Uçan. Uzun, genel olarak yaptıkları işi şöyle tarif ediyor:

“Sporculara transfer ve kontrat yönetimi, kariyer, imaj ve eğitim danışmanlığı, hukuki ve finansal danışmanlık, sponsorluk anlaşmaları takip ve yönetimi konularında hizmet veriyoruz.”

Futbolda menajer olmak için öncelikle Türkiye Futbol Federasyonu’nun (TFF) istediği belgelerle başvuru yapmak gerekiyor. FIFA’nın TFF’yi yetkilendirip her yıl mart ve eylül aylarında düzenlediği iki sınavdan birine girip 20 üzerinden en az 14 puan almak şartı var. Yeterli puanı alanlar gerekli prosedürleri tamamlayıp mesleki sorumluluk sigortası yaptırıyor. Söz konusu sigorta futbol ailesinde bulunan futbolcu, kulüp, antrenör ve diğer temsilcilerle ilgili ortaya çıkabilecek ihtilaflara yönelik yapılan bir teminat niteliği taşıyor.

Türkiye’de lisanslı futbolcu temsilcisi sayısı şu anda 174. Bu işi lisansı olmadan yapanların sayısının hayli fazla olduğunu belirten Ömer Uzun, “Türkiye’de gerçek anlamda iş yapan temsilci sayısıysa 30 ila 40 arasında. Son yıllarda her ne kadar eğitimli ve lisanslı menajerlerin sayısında artış olsa da futbol dünyasında uygulama ve denetleme anlamında ciddi bir boşluk var” diyor.

Ömer Uzun’un bu işi yapmak isteyenlere tavsiyeleriyse şöyle:

“Her zaman için doğru ve dürüst iş yapmaya özen göstersinler, tşbirliği yaptıkları kişilere mümkün olduğunca dikkat etsinler. Yaptıkları her işi sözleşmeye dökmeye özen göstersinler. Bu işin zor olduğunu görüp pes etmesinler.”

Tuğçe Altınsoy / Para Dergisi