Balık Çiftliği Kurmanın Maliyeti?

Balık çiftliği kaça kurulabilir?

Çiftlik balıkçılığı her geçen gün büyüyor. 2002 yılında 61 bin ton olan üretim geçen yıl 189 bin tona ulaştı. Bu yıl sonunda ise 200 bin tona ulaşması bekleniyor. Peki bu alanda yatırım maliyetleri nedir? En az kaç tonluk kapasite gerekiyor? 250-300 ton kapasitenin altındakiler küçük, 300-1.000 ton arasındakiler orta ölçekli çiftlik olarak tabir ediliyor. 1.000 ton ve üzeri kapasiteye sahip olanlarsa büyük tonajlı çiftlikler olarak kabul ediliyor. İşin uzmanları, bu işe gireceklere büyük düşünmelerini öneriyor. Çünkü dünyadaki genel gidişat da bu yönde. 1.000 ton kapasiteli bir çiftlik kurmak için ağ, kafes, gemi ve diğer demirbaşlarla birlikte yatırım maliyeti 2 milyon doları buluyor.

Aynı tonajda iç sulardaki bir alabalık çiftliğinin maliyeti ise 750 bin dolar civarında. Denizlerde yatırım yapmak iç sulara göre daha maliyetli. Halen 250-300 tonluk pek çok çiftlik faaliyet gösteriyor. Denizde balık çiftliği kuracakların en az 750 bin, iç sularda alabalık çiftliği kuracakların da 250 bin dolarlık yatırımı göze alması gerekiyor. Avcı balıkçılığında ise maliyet teknenin uzunluğuna ve içindeki ekipmana göre değişiyor. 20 metrelik bir tekne 500 bin dolar ile 2 milyon dolar arasında değişiyor.

Yeni tebliğin getirdikleri

■    Önümüzdeki 4 yılı kapsayan “Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ”, üç bölgede gırgırla avlanmaya sınır getiriyor. Buna göre ekolojik açıdan önemli bir deniz olan Marmara denizindeki balık varlığının artırılması ve koruma alanları oluşturulması amacıyla İzmit Körfezi, Adalar civarı ve Büyükçekmece koyundaki bazı alanlar gırgır avcılığına kapatılıyor. Yine Marmara denizinde kaçak trol avcılığının engellenmesi için manyat ve algarna ile gece yapılan avcılık da yasaklanıyor.

■    Tebliğin getirdiği önemli değişikliklerden biri de gırgır avcılığı derinlik mesafesiyle ilgili. Gırgır balıkçıları ile geleneksel kıyı balıkçıları arasında anlaşmazlıklara neden olan gırgır avcılığında 18 metre olan derinlik mesafe uygulaması 24 metreye yükseltildi. Amaç, kademeli olarak AB ülkelerinde uygulanan 50 metreye ulaşmak.

■    Yeni tebliğ, balık nesillerinin sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için bazı balıkların asgari avlanabilir boy uzunlukları ile avlanma yasak zamanlarına da değişiklik getiriyor. Buna göre avlanma boy uzunluğu kalkan için 40 cm’den 45 cm’ye, levrek için 18 cm’den 25 cm’ye, sinarit için de 20 cm’den 35 cm’ye yükseltiliyor.

■    Balıkların üreme zamanları dikkate alınarak bazı türler için de yasak dönemleri değiştirildi. Kalkan balığında avlanma yasağı 1 Mayıs-30 Haziran yerine 15 Nisan- 15 Haziran; dil balığında ise 15 Şubat-15 Mart yerine 1 Ocak-1 Şubat olarak belirlendi.

Demir-çelik devinden örnek proje

Demir-çelik sektöründeki yatırımlarıyla öne çıkan İÇDAŞ Demir Çelik, fabrikalarında kullandığı suların bir kısmını arıtarak İÇDAŞ Balık Üretim Çiftliği’nde kullanıyor. İÇDAŞ Yardımcı işletmeler Müdürü Tuncay Tavus, grubun balıkçılık faaliyetlerini şöyle anlatıyor: “Üretim yaptığımız 4 havuza saatte 160 metreküp soğutma suyu veriyoruz. Demir-çelik tesisleri proseslerini soğutan deniz sularının bir kısmını, denize dönmeden önce balık havuzlarında değerlendiriyoruz. Balık yetiştiriciliği için 12 ay boyunca ideal sıcaklık sunan bu su sayesinde, soğuk mevsimlerde de üretim imkanı buluyoruz. Diğer üretim çiftliklerine göre yüzde 20-30 civarında daha karlı işletme avantajına sahibiz. Balık üretim çiftliğimizde yavru balıklar bir yılda 300 grama, yani porsiyonluk boya ulaşıyor ve satılabiliyor. 50 ton kapasiteli üretim çiftliğimizden yılda 500 bin TL’lik satış yapıyoruz.”

Orkinosçulara kota müjdesi

Orkinos avcılığı, dünyanın her yerinde uluslararası bir kuruluş tarafından belirlenen kotalara göre yapılabiliyor. Türkiye’nin yıllık kotası 400 ton. Dünya geneli için belirlenen kota ise 13 bin 500 ton.

Türkiye’de orkinos avcılığı, Akdeniz açıklarında 15 Mayıs-15 Haziran arasında yapılıyor. Yakalanan yavru orkinoslar çiftliklere getirilerek büyütülüyor.

Türk deniz ürünleri sanayicileri, kota yetmediği için Akdeniz’e kıyısı bulunan diğer ülkelerin orkinoslarını satın alarak tesislerinde işliyor.

Türkiye birkaç yıldır kota artırımı için çaba sarf ediyor.

Sanayiciler bir taraftan, bakanlık bir taraftan yoğun bir lobi faaliyeti sürdürülüyor. DESAD (Deniz Ürünleri Sanayicileri Derneği] Başkanı ve Dardanel Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Önen, bu yıl Türkiye’nin kotasının 900-1.000 tona çıkmasını bekliyor. DESAD’ın yönetim kurulu toplantısı sonrasında görüştüğümüz Önen, “Sektör ve bakanlık el ele lobi faaliyeti yapıyoruz. Mutlu sona ulaşacağız. Bu kotayla birlikte orkinosta 45 milyon dolarlık büyüklüğe ulaşacağız” diyor.

Helal belgeli somon

Alarko Holding de başta Zonguldak ve Ordu olmak üzere Karadeniz kıyılarında somon üretmek için çiftlikler kurmuştu. Ancak iklim şartları somon üretimine elvermediği için bu işten çekildi.

Kurulu tesislerini de balık yetiştiriciliği yapacak girişimcilere sattı. Alarko bünyesindeki Alfarm, üretimden çekildikten sonra Norveçli Leröy şirketiyle ortaklığa giderek somon, uskumru, kalkan, okyanus mezgiti ve fener balığı ithal etmeye başladı. Yıllık 50 milyon TL civarında ciro yapan Alfarm, bir ilke imza atarak balıkçılık sektörünün ilk koşer ve helal belgesini aldı.

Alabalık Çiftlikleri – Alabalık Yetiştiriciliği

Kısa sürede parak kazandıran iş fikirleri önerilerine göz atın

İdriz Çokal / Para Dergisi