İnşaat Hâlâ Canlı Ama Talepte Duraklama Var
İNŞAAT HÂLÂ CANLI AMA TALEPTE DURAKLAMA VAR
İNŞAAT sektörü, çok sayıda sektörden girdi alır ve inşaat tamamlandığında da bazı sektörlerde ek talep yaratır. Bu nedenle ekonominin gidişi hakkında fikir sahibi olmak isteyenler inşaat istatistiklerini enine boyuna incelemek zorundadır.
Son yıllara kadar Türkiye İstatistik Kurumu (TÜ1K), inşaat konusunda sadece ruhsat, iskân izni ve bina maliyet endeksi istatistiklerini yayınlardı. Son dönemde ise inşaat ciro ve üretim endeksi, konut satış sayıları, konut alma eğilimi ve siparişler konusunda da istatistik üretilmeye başlandı. Tablo, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın her ay açıkladığı konut fiyat endeksi ile tamamlandı.
Son yayınlanan istatistikler incelendiğinde aşağıdaki sonuçlara ulaşılıyor:
■ Yılın ilk üç ayında inşaat ruhsatı alınan daire sayısı, 2011’in aynı dönemine göre yüzde 5.0 oranında arttı. Bu artış inşaat faaliyetinde canlılığın ılımlı ölçülerde de olsa sürdüğünü gösteriyor. inşaat sektörü ciro ve üretimindeki artış oranları da bu tespiti doğruluyor.
■ 2011’in ilk yarısında 198 bin 379 konut satılırken, bu yılın aynı döneminde bu sayı yüzde 1.9 oranında artışla 202 bin 127’ye yükseldi.
■ İskan izni alınan daire sayısı, yılın ilk üç ayında 201 l’in aynı dönemine göre yüzde 2.8 oranında artarak 109 bin 488’e yükseldi. 2010’da 800 binin üstünde ve rekor düzeyde ruhsat alındığı için, tamamlanan dairelerin sayısı da yüksek çıkıyor. Yüksek iskan izni sayısının diğer bir nedenini de sektördeki kurumsallaşma sayesinde kaçak binaların azalması oluşturuyor.
■ Sektörel güven endekslerinin inşaat ile ilgili olanları ise gelecek aylarda sektörün bir soluklanma dönemine gireceğini düşündürüyor. Çünkü alınan kayıtlı inşaat siparişleri ilgili endeks değeri temmuzda yüzde 1.0 oranında arttıktan sonra ağustosta yüzde -1.3 oranında azaldı.
■ TCMB’nin konut satış fiyatı endeksinde mayıs ayı itibariyle son bir yılda yüzde 11.46 oranında arttı. Enflasyondan arındırıldığında reel artış oranı yüzde 2.85 oldu. Konut alım satımındaki reel kazanç, mevduattaki reel faize yakın düzeylerde gerçekleşmiş oldu. Ancak alınan dairede oturulduğunda veya kiraya verildiğinde sağlanacak avantaj sayesinde konut yatırımı yine de diğer yatırım türlerinden daha fazla kazanç sağladı.
Tüm istatistikler bir arada değerlendirildiğinde konut inşaatı sektörünün hala canlılığını koruduğunu ama gelecek aylarda ekonominin soğutulması nedeniyle sektördeki faaliyetin azalabileceğim söylemek mümkün görünüyor.
İLLERDEKİ FİYAT ARTIŞLARI
TCMB’nin bölgelere göre konut fiyat endeksinin incelediğimizde, 2010 yılı ocak ayından geçen mayıs ayına kadar en yüksek fiyat artışının yüzde 55.0 ile Gaziantep, Kilis, Adıyaman bölgesinde ortaya çıktığı görülüyor. Diyarbakır ve Şanlıurfa’da artış oranı yüzde 43.7’yi buluyor. 28 aylık süredeki fiyat artışları, Erzurum, Erzincan, Bayburt’ta yüzde 39.6, Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli bölgesinde ise yüzde 38.7 düzeyinde hesaplanıyor. Aynı sürede tüketici fiyatları ile toplam enflasyonun yüzde 19.5 olduğunu dikkate alındığında , bu illerde konut inşaatı yapanların ve ya alıp satanların yüksek oranda reel kazanç elde ettikleri görülüyor.
Van, Bitlis, Hakkari, Muş illerinde 28 aylık konut fiyat artış oranı yüzde 13.1 gibi çok düşük bir düzeyde kalıyor. Fiyat artışının enflasyona göre epey düşük kaldığı diğer illerin çoğunluğu Batı Anadolu’da bulunuyor. Artış oranları Balıkesir, Çanakkale’de yüzde 15.2, Aydın, Denizli, Muğla bölgesinde yüzde 16.2, Bolu, Kocaeli Sakarya, Yalova, Düzce bölgesinde yüzde 16.9’u aşamıyor. İstanbul’da konut fiyatlarındaki 28 aylık toplam artış ise yüzde 30.0’a ulaşıyor.
Konut fiyatları illerdeki gelir düzeyi kadar arz ve talep koşullarından da etkileniyor. Eğer TOKİ ve özel sektör müteahhitlerinin bitirdiği konutların sayısı fazlaysa fiyat artış oranları düşük kalıyor. Konut arzının düşük, talebin ise yüksek olduğu bölgelerde fiyatlardaki artış oranı, enflasyon oranının aşabiliyor.
Para Dergisi
