Türkiyenin Kadın Girişimcileri

Bu yıl 6’ıncısı düzenlenen Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Yarışması’na toplam 6 bin 250 kadın girişimci başvurdu. Yarışmanın bu yılki birincisi Bursa’dan çıktı: Epsa Yalıtım Ambalaj Yapı Kimyasallarının kurucusu Nurcan Özdemir. ‘Yöresinde Fark Yaratan Kadın Girişimci’kategorisinin bu yılki birincisi ise Mardin Taş Ocakları’nın işletmecisi Yasemin Kalya seçildi. Türkiye’nin Gelecek Vaat Eden Kadın Girişimcisi’ kategorisinde birincilik kürsüsüne de Nesiller Genetik’in Kurucusu Gülay Özgön çıktı.

Ekonomist dergisi olarak Garanti Bankası ve Türkiye Kadın Girişimciler Derneği’nin (KAGİDER) işbirliğiyle, bu yıl 6’ncı kez düzenlediğimiz ‘Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Yarışması’nı geçen 6 Haziran’da sonuçlandırdık. Yarışmanın jürisi, kadın girişimcileri, risk alması ve cesaret göstermesi, istihdam yaratması, sürdürülebilir fınansal yapıya sahip olması, pazarlama yöntemlerini etkin kullanması ve kârlı bir bilançoya sahip olması gibi kriterlere göre değerlendirdi.

Yarışmaya Bursa’dan katılan Epsa Yalıtım Ambalaj Yapı Kimyasallarının kurucusu Nurcan Özdemir, ağırlıklı olarak erkeklerin çalıştığı yalıtım sektöründe yaptığı başarılı faaliyetler sayesinde ‘Türkiye’nin Kadın Girişimcisi’ seçildi. Türkiye’nin dört bir yanından 6 bin 200 kadın girişimcinin başvurduğu yarışmanın ‘Yöresinde Fark Yaratan Kadın Girişimci’ kategorisinin bu yılki birincisi ise Mardin Taş Ocaklan’nın işletmecisi Yasemin Kalya seçildi. Türkiye’nin Gelecek Vaat Eden Kadın Girişimcisi’ kategorisinin bu yılki birincisi ise Nesiller Genetik’in Kurucusu Gülay Ozgön’dü.

6 bin 200 kişi başvurdu

Yarışmanın amacı, ülkemizdeki kadınların girişimci ruhunu ortaya çıkartarak, Türkiye’deki kadın girişimci sayısının gelişmiş ülkelerin seviyesine yükselmesi için katkıda bulunmak.

Yarışmada gerçek başarı hikayelerini kendileri yazan ve Türkiye’nin dört bir yanında faaliyetlerini sürdüren kadın girişimcilerimizin projelerini değerlendiriyoruz. Kadın girişimcilerimizin girişimci ruhunu ortaya çıkartarak Türkiye’deki tüm kadınlara örnek teşkil eden başarı hikayelerinin duyurulmasını hedefliyoruz. Zira ilk yıl yalnızca 113 adet başvuru aldığımız yarışmanın bugün 6 bin 200’e ulaşması, haklı bir gurur da yaşatıyor bize.

Kapak haberimizde finale kalan 14 kadın girişimcinin birbirinden ilginç başarı hikâyelerini okuyacaksınız.

Yalıtım sektörünün kraliçesi

Bu yıl Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Bursa’dan Epsa Yalıtım Ambalaj Yapı Kimyasallan’mn kurucusu Nurcan Özdemir seçildi. 1973 yılında Ardahan’ın Ardıçdere Köyıı’nde, yedi çocuklu bir ailenin 3’üncü çocuğu olarak dünyaya gelir Özdemir. İlkokulu köyünde okuduktan sonra ortaokulu Ardahan Yatılı Bölge Okulu’nda tamamlar.

1989 yılında ailesiyle Bursa’ya taşındığında ekonomik sıkıntılardan dolayı lise l’inci sınıfta okulu bırakıp tül perde üreten bir tekstil fabrikasında işçi olarak çalışmaya başlar. 1992’de havalandırma ve yalıtım işi yapan küçük bir dükkânda sekreterlik yapar. 1992’den 1998 yılının sonuna dek çeşitli pozisyonlarda çalıştıktan sonra eşini ikna ederek, ilk olarak İzonur izolasyon Sanayi Ticaret Limited Şirked’ni kurar. Türkiye genelinde ısı, su, ses, çatı ve cephe kaplama konusunda uygulama ve satış yapar. 2007’de, üretim yapmaya karar verir ve 2009’da Bursa Kestel Baı akfaki Sanayi Bölgesi’nde EPSA’yı kurarak, üretime geçer.

EPSA olarak, ikinci yatırımını yine yalıtım alanında yaparak yapı kimyasalları sektörüne yönelir. Özdemir, bayilik kanalıyla TOKİ’lere ve farklı sektörlerdeki firmalara ürünlerini pazarlamaya devam ediyor. 2012’de Mantoyap markası altında, mantolama alanında hizmet vermeye başlayacak olan kadın girişimci, EPSA Yalıtım Ambalaj’ın ardından ısı yalıtım malzemelerinin tamamlayıcısı ürünlere yönelik yıl sonuna dek yeni bir yatırım daha yapmayı planlıyor. EPSA, önümüzdeki on yıl içerisinde faaliyet gösterdiği alanlarda, Türkiye’nin ilk üç firmasından biri olmayı hedefliyor.

Dağdan taş çıkaran kadın girişimci

‘Yöresinde Fark Yaratan Kadın Girişimci’ kategorisinin bu yılki birincisi de yine Mardin’den… Mardin Taş Ocaklan’nın işletmecisi Yasemin Kalya’nın Mardin’de bir taş ocağı kurma fikri, Tekirdağ Çerkezköy İlçesi Belediyesi’nin Mardin’deki taş saat kulesini görüp aynısını ilçe meydanına yapmak istediğini söylemesi ile başlar. İşi bilmediği halde doğunun kültürünü Batıya taşıma fikri ve Mardin’in taşını tüm ülkeye tanıtabilirle ihtimali bu teklifi kabul etmesine neden olur.

Profesyonel olarak taş çıkarma ve işleme amacıyla doğduğu şehir olan Mardin’e giderek işletmesini kurup çalışmalara başlar. Uç çalışan ile başladığı bu yolculuk, 20 çalışan ve pek çok eserle devam ediyor. Mardin Sabancı Müzesi, Mardin Müzesi, Mardin merkezdeki 5 yıldızlı Erdoba Elegance Otel, Mardin Valiliği, Van merkez ve Hakkari Yüksekova ilçelerinde iki adet cami Mardin taşı ile inşa edildi. Mardin taşlarını Diyarbakır Orta Doğu Fuarı’nda, İstanbul CNRNatural Stone Fuan’nda ve Şam’daki Mermer Fuarı’nda tanıtan Kalya’nın öncelikli hedefi daha geniş bir alandan taş çıkarmak, işlemek ve Mardin taşını daha geniş alanlarda kullandırabilmek için çalışan bir firma haline gelebilmek.

Genetikte mucizeler yaratıyor

‘Türkiye’nin Gelecek Vaat Eden Kadın Girişimcisi’ kategorisinin bu yılki birincisi ise Nesiller Genetik’in Kurucusu Gülay Ûzgön. 2009 yılında rutin genetik laboratuvar hizmetleri ve araştırma geliştirmenin de yapılabileceği Nesiller Genetik Tanı ve Bilgi Hizmeüerini kuran Özgön’ün amacı, Türkiye’de güvenilir, yenilikçi, know-how üretebilen bir tanı laboratuvarı kurarak 21 ’inci yüzyıl nimetlerinden yararlanılmasını sağlamaktı. 230 metrekarelik laboratuvarın 2009’da ruhsatlandırılmasıyla doğum öncesi, doğum sonrası, tüp bebek, kanser, sağlıklı yaşam ile ilgili genetik hizmetleri vermeye başlayan Özgön, bazı testlerde yurt dışına olan bağımlılığı azaltmak için Ar-Ge çalışmalarına başlar. TÜBİTAK’tan iki adet 400 bin TL ödenek ile Türkiye için önemli iki çalışma gerçekleştiren Özgön’ün yakın gelecekteki hedefi, geliştirilen projeleri rutin olarak uygulamak ve Türkiye’de genetik biliminin yeniliklerini tıp biliminin içine taşımak.

Açığı gördü, üretime başladı

Bu yıl finale kalan kadın girişimcilerden biri de Soley Biyoteknoloji’nin Kurucusu Nazan Çalışır. 2009 yılında 10 bin TL sermaye ile firmasını kuran Çalışır, firma ve atölye mikroyosun imalatında kullanılan yüksek teknolojili foto-biyoreaktör imalatı konusunda hizmet veriyor.

Endüstriyel anlamda mikroyosun üreten cihazlann dünyada üretilmediğini görmesi nedeniyle endüstrinin ihtiyaç duyduğu sistemleri üretmeye başlayan Çalışır, 2011 Ocak ayından sonra şahıs firmasını limited şirketine dönüştürür. İlk 12 ayda yaklaşık 12 farklı ülkeye ihracat yapar. Almanya, Kanada, Kenya, Hindistan, Sudan, Macaristan, Romanya, Polonya, Slovakya, Slovenya, Çek Cumhuriyeti, Bosna Hersek, Sırbistan, Moldovya, Malezya, Tayland ve Endonezya’da temsilcilikleri bulunan Çalışır’ın, 2014 hedefi ise yurtdışı temsilciliklerinin sayısını arttırmak, sadece ihracata yönelik değil iç pazarda da bu tip sistemlerin kullanılması için gerekli tanıtımları yapmak.

Deney hayvanları üretiyor

Bu yıl fınalisteler arasında yer alan Begüm Buğdaycı Açıkkol, Kobay Deney Hayvanlan Laboratuvarları’nın kurucusu. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesini 2007 yılında dereceyle tamamlayan Açıkkol, 2008 yılında ‘BirFikrimVar’ yarışmasına katılıp, birinci seçildi.

Starbucks Genel Müdürü Can İkinci, Henkel satın alma müdürü Bülent Tunç Coşkun, Lab X genel müdürü Fuat Sami’nin de aralarında bulunduğu yedi ortaklı Kobay Deney Hayvanları Laboratuarı A.Ş. yi kurdu.

Şirket, dört tür deney hayvanı üretimi ve satışı ile başlayıp, şu anda 10’dan fazla türde deney hayvanı üretip satabiliyor. Ayrıca Türkiye’deki tüm üniversite hastanelerinde kurslar düzenleyerek Orman ve Su İşleri Bakanlığı onaylı ‘deney hayvanı kullanım sertifikası’ veriyorlar. Açıkkol, gelecekte, Ankara dışında İstanbul, İzmir gibi büyük kentlerde de laboratuvarlar kurarak o illerdeki araştırmacılara daha iyi hizmet vermeyi ve daha çok kişiye istihdam sağlamayı hedefliyor.

Kısa devre güç laboratuvarı kurdu

İzmitli LVT Test Laboratuvarları’nın kurucusu Başak Arslanlı ise Türkiye’de enerji sektörünün en büyük ihtiyacı olan güç laboratuvarı projesinin aktif olarak hayata geçmemiş olmasından hareketle uzman mühendislerin ortak çalışmaları ile uluslararası tanınırlığı olan akredite kısa devre güç laboratuvarı projesine başlayan bir girişimci.

Gerekli altyapı çalışmalan iki yılda tamamlandıktan sonra 2009 yılında yüzde 100 yerli sermaye ile kısa devre güç laboratuvarını kurar. Kuruluşundan bu yana süren çalışmaların neticesinde ilk denetimde TÜRKAK (Türk Akı editasyon Kurumu) tarafından akredite olarak uluslararası tanınırlık alır. Kuruluşundan bu yana amacı ise yerli üreticiye Ar-Ge desteği sağlamak, yurtdışı bağımlılığı ve uygulanan fahiş fiyat politikalarını ortadan kaldırmak.

Değişen standartlara uygun olarak ve yurtdışında çok yüksek maliyetlere gerçekleştirilen deneyler konusunda altyapı çalışmalan devam eden Arslanlı, gelecekte, uluslararası standart komisyonunun üyesi olarak Türkiye’yi temsil etmeyi, uygulamaya uygun ölçütler çerçevesinde standart çalışmalarının yapılmasına katkıda bulunmayı ve Avrupa’da olduğu gibi onaylanmış kuruluş unvanını almayı hedefliyor.

Sosyal medyayı farklılaştıracak

BBG Reklam Prodüksiyon/vvandadigital’ın kurucusu Burçak Günsev de bu yıl finale kalan bir başka kadın girişimciydi. 2002 yılında klasik reklam hizmeti veren Grafitürk şirketiyle başlayan Günsev, 2006 yılında interaktif bir reklam ajansı olan ve sosyal medya, tasarım, mobil ve interaktif iletişim dünyası üzerine hizmet veren Wanda Digital’i kurar. 2010 yılında sosyal medya departmanını Wanda Socialist adıyla mar-kalaşünr. 2011 yılında ise mobil dünyayı ve entegre projeleri yönetmek adına MobiWan’ı kurar. Gelecekte yabancı bir şirkede, şirket evliliği yapmayı planlayan Günsev, sektördeki en iyi ilk 5 ajans arasında kalmayı ve yine birinciliğe oynamayı hedefliyor.

Afrika’ya paketleme makinesi satıyor

Komat’m Kurucusu Ankaralı Belma Kayalar ise Afrika kıtasının ilgisini çekmesi nedeniyle deneyim kazanmak üzere hazır tüketim mallan ihracatı yapan bir firmada bir yıl çalışük-tan sonra ayrılarak 1995 yılında kendi şirketini kurar. Conakry, Mali, Burkina Faso gibi ülkeleri hedef olarak belirler. Amacı, bu ülkelerde fabrikalar kurdurarak hammadde ve yedek parça satışları yapmak, ihracatta sürekliliği sağlamaktır.

1996’da Conakry’e giderek marketlerini ve sanayi bölgelerini inceler, beraberinde götürdüğü numuneler sayesinde çeşitli siparişler alır. Türkiye’ye dönüp ofisini kiraladıktan sonra bu ülkeye dokuz adet paketleme makinası ve çeşitli hammaddeler satar. Daha sonra Burkina Faso, Mali ve Moritana’ya gider ve Ar-Ge çalışmalan yapmaya başlar. 2000 yılında yap-tıklan bir ihracaüa Dış Ticaret Müsteşarlığı’mn ‘yeni pazar’ ödülünü alır. Kayalar, bugün dört kişilik kadrosuyla Angola, Gabon, Congo, Cameron, Moritanya, Mali, Gine gibi ülkelerle ticaretini sürdürüyor.

Her türlü su ürününü ihraç ediyor

Pina Su Ürünleri Üretim Mühendislik’in kurucusu Gülden Erdoğan, iş hayatına, İtalyan filolojisi okuduğu dönemde İtalyan rehberliği yaparak başlayan bir kadın girişimci. Üniversitenin son yılında endüsuiyel mutfaklar sektöründe üretim, ithalat ve ihracat yapan yerli bir firmanın ithalat departmanında çalışmaya başlayan Erdoğan, altı ay sonra ithalat müdürü olur ve 2002 yılına kadar aynı firmada çalışır. 2002 yılında yüzde 100 yabancı sermayeli bir firmaya ihracat müdürü olarak transfer olur.

Bu işleme fabrikasının yönetiminden ve tüm saüş pazarlama faaliyeüeriniıı kalite standardanna uygun şekilde yııriı-tülmesinden sorumlu olarak görev yapar. 2005 yılında yüzde 60’ı yabancı sermayeli, yüzde 40’ı ise yüzde 10’ar dilimlerle 4’e bölünmüş yeni bir su ürünleri firmasının kurucu ortaklarından biri olur. 2006’da ortaklığı sona erer. 2008 yılı başında Pina Su Ürünleri firmasını küçıık bir sermaye ile yüzde 50 ortak alarak kurar.

Firma, taze ve dondurulmuş, bütün, ham veya işlenmiş su ürünleri alımı ve ihracatı konusunda faaliyet gösteriyor. Erdoğan’ın hedefleri arasında ise ihracat potansiyelini ve cirosunu geçen yıla göre yüzde 10 artırmak var.

Yalıtımla büyüyor

Çorumlu Deniz Yalıüm ve Konut Sistemleri’nin kurucusu Yurdagül Sivri ise 1985 yılında ODTÜ Makina Mühendisliği’nden mezun olduktan sonra, Sivas Demir Çelik İşletmeleri’nde proje mühendisi olarak çalışır. 1997 yılında ise Deniz Mühendislik Müşavirlik’i ikinci şirketi

Deniz Yalıüm ve Konut Sistemleri’ni ise 2008 yılında kurar. 2009 yılında yalıüm alanından üretime geçen Sivri, aynı vı 1 yüzde 4 pazar payına sahip olur. 2011 yılında ise makina parkındaki tır sayısı üçe ulaşır. 2011 Ortadoğu Kalkınma Ajans’ına ‘Kadının Eli Yalıümın Gücü’ projesini sunar ve bu proje kabul edilir. Sivri, ihracaünı artırmayı ve kendi yapı kimyasallarını üreterek 10 yıl garantili ürünler sunmayı hedefliyor.

Kadın istihdamına katkı

Actus Sağlık Danışmanlık/kraliçekelebekler.com’un kurucusu Pelin Akman, 1989 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olur. 1997 yılında Omega Araştırma şirketinde çalışmaya başlar. 2006 yılında, Omega Araştırma’nın bir alt şirketi olarak ACTUS’u saha araştırmaları alanında, başta kadınlar olmak üzere toplumun genelinde fayda sağlayacak sosyal araştırmalar yapmak, projeler üretmek ve stratejiler geliştirmek amacıyla 3 ortaklı olarak kurulur.

‘Kraliçe Kelebekler’ ismini verilen kadın istihdam projesini ise 2011 yılının Eylül ayında hayata geçirir. Projede meslek sahibi olması hedeflenen kitle 30 yaş ve üzeri, çalışmaya ihtiyaç duyan ancak profesyonel ve kalıcı bir iş bulma anlamında eğitim ve tecrübe olarak yetersiz kadınlardır. Kraliçe Kelebekler projesinin ilk aşamasında bir grup kadın taksi, servis ve makam şoförü olarak yetiştirilir. Akman’ın hedefi ise Türkiye genelinde bin kadını istihdam etmek.

Diyarbakır’da organik tarım

Lidea Gıda’yı kuran Lütfıye Yurdum Hasgül Çağatay da finale kalan kadın girişimciler arasındaydı. 1971 ’de Malatya’da doğan ve ailesinin isteği ile Fırat Üniversitesi Elektrik Elektronik Bölümü’nde iki yıl okuyan Çağatay, ailesinden gizli sınavlara girerek Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakiiltesi’ni kazanır ve Ankara’ya gider.

1994’te idari yargı hakimliği sınavını kazanarak göreve başlar. 1997 sonunda istifa eder, iktisat Yüksek Lisansı yaparken gayrimenkul yatırım ortaklığı şirketinde çalışmaya başlar.

2001 Ekim’de oğlunu dünyaya getiren Çağatay, birkaç ay sonra eşinin önceden kurmuş olduğu danışmanlık firmasının başına geçer. KOSGEB girişimcilik ihalelerinden dört tanesini kazanır ve firmayı dokuz sigortalı çalışanı ile faal duruma geçirir. Güneydoğu’nun potansiyelini gören ve çocuklar için doğal ürünlerin üretilebileceğine inanan Çağatay, Diyarbakır’da iyi tarım uygulamalarını destekleyecek ve organik tarım için örnek bir model yaratmak amacıyla çalışmalar başlatır. İyi tarım uygulamaları ve tarım ürünleri işlemesi için LİDEA’yı, organik tarım çalışmaları için de Seboş’u kurar.

Gıda kontrolü ondan soruluyor

Kalite Sistem Grubu’nun kumcusu Nevriye Neıma Gökçe, ilk aile şirketleri olan SQ Mart danışmanlık şirketi ve kalibrasyon laboratuvarlanmn yönetim yetkisini eşinin 15 yıl önce vefatı üzerine devralarak dört yıl boyunca yürütür. Çalışanlarından yeterince destek görmeyince şirketlerini satmaya karar verir. Kimya yüksek mühendisi olarak, elinde olan nüve laboratuvar üzerinden yatırım ve büyüme karan verir.

Grubun ilk laboratuvan kanatlı sektörüne hizmet veren Kalite Sistem Merkez Laboratuvarlan’dır. 2004’te sadece gıda ürünlerinin kontrolü için Kalite Sistem Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlan’nı kurar. Gıda sektörünün yanı sıra deteıjan, ilaç, kozmetik, ambalaj sektörlerine de analiz, denetim, danışmanlık ve eğitim hizmetleri verir hale gelir. 2011 itibariyle yedi hizmet biriminden oluşan Kalite Sistem Grubu, yüzde 100 yerli yatınmlı şirketler grubuna dönüştürür 86 kişilik kadrolarının yüzde 58 i kadınlardan oluşuyor. Gökçe’nin hedefi ise 2012 yılı itibariyle yurt dışına verdiği hizmet alanlarını genişletmek ve özellikle Suudi Arabistan’da ortaklık ve yatırım yapmak.

Ödüllü bilim kadını

Selektif Teknoloji’nin kurucusu Figen Kadırgan, İTÜ’de öğretim üyesi olarak yaptığı çalışmaları üretime dönüştürmek amacıyla ‘Güneş Eneıjisini Yüksek Verimle Isıya Dönüştüren Nanokaplamalan Sürekli bir Yöntemle Rulodan Ruloya Sararak Prototip Üretimi’ isimli projeyle KOSGEB altında Selektif Teknoloji Şirketi’ni kuran bir girişimci.

Üniversitenin An Teknokent’in, İTÜ KOSGEB’in ve TÜBİTAK-TEYDEB’in hibe desteğini alan Kadırgan, aynca teminat verilerek KOSGEB’den geri ödemeli borç alınmış ve projeyi başlatmış. 2010’da başlanan projenin amacı, hem yüksek verimli soğurucu yüzeyleri geliştirmek hem de bunu ya-tınm maliyeti düşük, hızlı, otomasyona yatkın ve yenilikçi bir prosesle üretmek.

Projenin patent başvurusunu yapan Kadırgan, bu projeyle Elginkan Vakfı 2011 Teknoloji ödülünü kazandı.

Burcu Tuvay