İş Arayışınızda Utangaçlığın Üstesinden Gelmek

İş arayan kişiler için sosyal ağ oluşturma, iş görüşmesinde başarılı olma ve iş arayışının diğer evreleri hakkında düzenlediğim workshoplar sonunda en az bir katılımcı utangaçlığı dolayısıyla bahsettiğim stratejileri uygulayamayacağını benimle paylaşıyor ve iş bulmak için yapabilecek başka bir şey olup olmadığını öğrenmek istiyor.

Adı utangaçlık da, içe kapanıklık da, sosyal gerginlik de olsa durum hep aynıdır: sosyal organizasyonlarda bir performans sergilemekten veya kalabalık karşısında bulunmaktan rahatsız olursunuz. Bu yazımın amacı utangaçlıkla içekapanıklığın ayrımını yapmak değil çünkü iki durumda da kişiler iş hayatında aynı zorluklarla karşılaşırlar. Ancak bu konu hakkında daha fazla bilgi almak isteyen kişiler için içekapanıklığın çok güzel açıklandığı bir paragrafı sizlerle paylaşacağım:

“İçekapanık kişiler azınlık durumundadır. İstatistiklere göre nüfusun %25’i içekapanık olarak nitelendirilir. Tek bir içekapanık tipi yoktur; içekapanıklık da biçim ve şiddet açısından kişiden kişiye çok farklılık gösterebilir. İçekapanık kişiler, dışadönük kişilerin sosyal ortamda sahip olduğu dominantlık nedeniyle yalnızlık çekerler. Ve içekapanıklık genelde utangaçlıkla beraber oluşan bir olgudur.”

Düzenlediğim kariyer koçluğu seminerlerinden çok büyük keyif alıyorum. Çok ilginç dinleyici kitlelerim oluyor ve hepimiz birbirimizin enerjisinden besleniyoruz. Ancak ben içekapanık biriyim ve günün sonunda otel odama gidip dinlenmekten başka bir şey yapmak istemiyorum. Bir keresinde beni akşam yemeğine davet eden bir grubu geri çevirdiğim için bu açıklamayı yapmak zorunda kaldım.

Ertesi sabah workshopun iki katılımcısı bana yaklaştı ve dün akşamki davranışım nedeniyle elimi sıkmak istedi. Yemek davetini çevirirken herhangi bir bahane bulmadığımı ve sadece kendim olarak onları çok etkilediğimi söylediler ve onlar için akşamı odalarında geçirmenin bir lüks olduğunu paylaştılar. İnsanların kendileri olabilmelerinin bu kadar zor olması gerçekten çok ilginç değil mi?

İş hayatı dışadönük insanların lehine olan bir yapıya sahiptir. Bu tip insanlar doğal arkadaş canlılığı, sosyal ilişkilerdeki rahatlığı ve kurdukları etkili bağlantılar sayesinde en iyi işlere sahip olurlar.

Dışadönük kişilerin dikkat çeken kişiler olması sesli düşünmelerinden kaynaklanır. Dışadönük bir kişiyle bir müzeye gittiğinizde sürekli konuşurlar. “Şuna baksana, gerçekten çok ilginç değil mi?” gibi sorularla düşüncelerini paylaşırlar. İçekapanık biriyse, bütün müze boyunca hiçbir şey konuşmadan gezebilir ve bu durum yanlarındaki dışadönük arkadaşlarının onların mutsuz olduğunu düşünmelerine sebep olur. Ancak içekapanık kişiler dışavurumları çok saçma bulabilir ve konuşmaya gerek duymayabilirler. Konuşmak, onların müzeye odaklanmalarını engeller.

Peki içe kapanık olmak veya olamamak niçin bu kadar önemli? Çünkü bir iş görüşmesinde size dair bilgileri anlatmak sizin sorumluluğunuzdadır. Sesli düşünmeli ve firmaya ne duymak istiyorsa onu söylemelisiniz. Tek kelimelik cevaplar ve uzun susuşlar işi alma şansınıza zarar verebilir. Firmalar sizi duymak ve çalışma isteğinizi görmek isterler ve bu durum içekapanık biri için bir hayli zor olabilir.

Bu durumda iş arama süreci içekapanık kişilerin aleyhine gibi görünebilir, ancak bu böyle olmak zorunda değildir.

Bu işin sırrı ise sosyal yeteneklerin öğrenebilir olmasıdır. İnsanlar %100 içe kapanık olarak değerlendirilemezler ve bu da demektir hala başarılı olmak için şansları var. İş görüşmesinde karşılaştığınız soruları daha iyi cevaplamayı öğrenebilir, sosyal ağ oluşturma konusunda pratik yapabilir ve kendinizin farkına varılmasını sağlayabilirsiniz. Aslında içekapanık çoğu kişi sosyal ortamlarda bunları yapmayı öğrenmiştir. Bu durum sol elini kullanan(sayıca daha az olan) insanların tercih etmeseler bile sağ ellerini kullanmayı öğrenmelerine benzer.

Bazı yaratıcı içekapanık kişiler için iş görüşmelerini oyunculuk yapmak olarak algılamaları işe yarayabilir. İçekapanık kişiler genellikle insanların davranışlarını daha iyi gözlemler, dolayısıyla bu oyunu nasıl oynayacaklarını iyi öğrenirler. Bu olmadığınız biri haline gelmek demek değildir; ancak hepimizin içinde dışadönük karakteristik özellikler vardır ve iş arama süreci bu özelliklerin ortaya çıkarılma zamanıdır.

Ancak unutmayın ki tercih etmediğiniz dışadönük yeteneklerinizi kullanmak enerjinizi tüketebilir, bu yüzden kendinizi yenilemeyi denemeli ve bu özellikleri sizin daha doğal bir parçanız haline getirmeyi denemelisiniz. Mevcut durumu analiz ederek devam edelim.

İçekapanıklığın hangi yönleri sizi tarif ediyor?

-İçekapanıklık başarısız olmanıza nasıl sebep olabilir?

•Belli sosyal durumlardan kaçınıyor musunuz?
•Telefon görüşmesi yapmaktan rahatsız oluyor musunuz?
•Partilerde veya başka toplantılarda kendinizi garip hissediyor musunuz?

-Öte yandan, içe kapanıklığınız nasıl sizin işinize yarayabilir?

•Gizli güçlü yanlarınız nelerdir?
•İyi bir dinleyici misiniz?
•İnsanları ve durumları başarılı bir biçimde gözlemleyebilir ve analiz edebilir misiniz?
•Karar alırken dikkatli ve düşünceli misinizdir?
•İyi bir yazar mısınız?

Güçlü yanlarınızı bilin ve iş ararken bu yanlarınızdan faydalanın. Eğer başarılı bir yazarsanız, etkili bir özgeçmiş hazırlayabilirsiniz. Eğer telefon kullanmaktan hoşlanmıyorsanız, iletişim için email kullanmaya ağırlık verin. Ancak telefonda konuşmayı öğrenmek için pratik yapmaya devam edin çünkü her an telefonda bir iş görüşmesi yapmak zorunda kalabilirsiniz.

Firmaya güçlü yanlarınızı göstermek için hazırlıklı olun. Kendinizle övünüyormuş gibi hissedebilirsiniz ancak bunu siz yapmazsanız, kim yapacak?

Firmaya başvurduğunuz pozisyonda nasıl bir başarı sergileyebileceğinizi gösterin. İçekapanık kişiler bazen karşılarındaki insanların, onların ne düşündüğünü ve hissettiğini bildiklerini varsayarlar ama bu varsayımı yapmayın. İş görüşmesinde karşınızdaki kişi siz söylemediğiniz sürece sizin hakkınızda hiçbir şey bilmez.

Fark ettiğiniz üzere “içekapanıklar için kariyer alanları” gibi bir bilgiyi sizlerle paylaşmadım çünkü bu tarz bir yaklaşım insanları daha da içekapanık bir hale getirir. Size çok ters gelen bir alanda şansınızı denemenin hiçbir kötü yanı yoktur çünkü kendinizde hangi yetenekleri bulabileceğinizi asla bilemezsiniz. Yaygın görüşe göre içekapanık kişiler satış departmanında çalışmamalıdır ancak böyle bir görüş her zaman doğru değildir.

İçekapanık bir satış görevlisi müşterileriyle yaptığı ilk toplantılarda veya telefon görüşmelerinde zorluk çekebilir; ancak iyi dinleme yetenekleri sayesinde müşterileriyle uzun vadeli satışlara imza atmalarını sağlayacak, güçlü bire bir ilişkiler geliştirebilirler. Ayrıca bütün müşteriler dışadönük bir satış görevlisiyle çalışmak istemeyebilir ve daha yumuşak mizaçlı birini tercih edebilirler.

İş arama sürecinizde bazı dışadönük yetenekler edinmek sizin için yeni kapılar açabilir, sahip olduğunuzu bilmediğiniz yeteneklerinizi keşfetmenizi sağlayabilir ve asla aklınızdan geçmeyen bir alanda başarılı bir kariyer sahibi olmanıza yol açabilir.