Başarı Şansa mı Bağlı Çabaya mı Bağlıdır?

1.Başarı şansa mı çabaya mı bağlıdır?

Bazı kariyer alanları daha çok şansa, bazı alanlar ise daha çok çabaya bağlıdır. Eğer taksi şoförü iseniz, şansın hayatınızdaki yeri daha fazla oranda iken, beyin cerrahı olduğunuzda, şanstan çok kişisel çabanız başarınızı belirleyecektir. İnsan şansını kendi seçemese de, şansın belirleyici olmadığı bir alanda kariyer yapmayı seçebilir.

2.Neden isteyen herkes başarılı olamıyor?

Sorduğunuzda herkes başarılı olmayı istediğini söyler ama bu insanların TV de daha çok eğitici belgesel yayınlansın istiyoruz demelerine benzer. İnsanların kendilerine yalan söyledikleri, şeylerden biri başarı konusudur.

Neyi yapıyorsanız, onu istiyorsunuzdur. Yaptıklarınız başarıyla ilgili değilken, başarılı olmayı istediğinizi söylemeniz, belgesel isteyip magazin izlemeye benzer. İnsanların, başarı isteklerinin şiddeti de aynı değildir.

Eğer başarıyı %25 oranında istiyorsanız, bu sizi eyleme geçirmek için yeterli olmayacaktır. Ayrıca, hem başarılı olmayı isteyip, hem de başarı için hiçbir şey yapmamayı isteyenlerle da karşılaştığımız oluyor.

3. Öyküsü yazılmaya değer bir iş başarmak istiyorum, ne yapmalıyım?

Bir alanda ilk ya da en olacak şeyler yapmaya çalışmalısıdır. Yüz metreyi en hızlı koşan insan. Ülkedeki en zengin insan. En yüksek binayı yapan insan. En büyük cep telefonunu yapan insan. En küçük cep telefonunu yapan insan. En çok izlenen filmi yapan insan. Aya giden ilk insan.

Bir alanda, ilk veya en olanların öyküsü yazılmaya değer bulunur. İlkleri başaranların tekrarı yoktur. Enleri başaranlar zamanla geçilebilir.

4. Başarılı olmak mı zor, başarılı kalmak mı?

Kişiye göre değişir. Bazı insanlar, başarıyla yükselmeyi sever ama başarıyı kurumsallaştırıp yönetmeyi sıkıcı bulur. Bazı insanlar ise, sıfır noktasına inip, yeni bir iş kurup zirveye çıkarmayı sevmez ama hazır kurulu düzenleri yönetmeyi ve büyütmeyi sever.

Bir alanda tepeye çıkmak T harfine benzer. Önce başarılı olmaya, sonra başarılı kalmaya çalışırsınız. Her ikisi için gereken çaba ve stratejiler farklıdır.

5. Başarılı olmak için kimleri nasıl örnek almalıyız?

Başarılı olma sürecinde herkes birilerini örnek alır ama örnek alma biçimleri farklı farklıdır. Bazı insanlar, bir kişiyi her yönüyle örnek alır. Bu kişi genellikle, kendi koşullarından yola çıkarak, o kişinin hayal ettiği yere gelmiş, kişilik olarak da o kişiye kendine benzeyen biridir.

Ben, bir kişiyi her yönüyle örnek almak yerine, farklı kişileri bir özellikleriyle örnek almak gerektiğini düşünüyorum. Zirvedeki her insan bir boyutta çok iyidir. Kişiyi sadece en iyi olduğu o boyutta örnek alıp, sonra da farklı kişilerle kolaj yapmak iyi olabilir. Örnek alınan insanları kullanma şekli de farklı farklıdır. Kimisi, rol modelinden cesaret ve moral üretir. Kimisi, rol modelinden aklı ve metot öğrenir.

6. Kesin olarak başarılı olmak istiyorum, ne yapmalıyım?

Bir işi 70 milyon kişiden daha iyi yapın.

Başarı için şaşmaz kural, bir işte açık ara en iyi olmaktır. Bir iş seçin, kafayı o iş ile bozun. İnsanlar dizi izlerken siz o işi daha iyi nasıl yapacağınıza kafa yorun. İnsanlar maç izlerken, siz işinize kafa yorun. İnsanlar siyasi söylenmeler halindeyken, siz mesleğinizdeki ustalığınıza odaklananın.

Önce o işi en iyi bilen olun, sonra da en iyi bilen olarak bilinen. Önce gerçekten en iyi olun. Tost yapıyorsanız, insanlar büfenizin önünde kuyruk olmuyorsa, en iyi değilsinizdir.

Kuyruk oluşması, iyi bir standart yakaladığınızı gösterir. Ondan sonra ölçek genişletip, başarınızın ebatlarını büyütmeniz gerekir.

7. Bir işte en iyi olmak için ne kadar süreye ihtiyaç var?

Yurt dışında yapılan birkaç araştırmada, kendi alanında çok iyi olan insanların, mesleklerinde bu ustalık seviyesine ulaşmadan önce en az 10.000 saat sırf o işe odaklı yaşadıklarını ortaya çıkarmıştır. Normal mesai saatleriyle yaklaşık beş yılı bulan bir süredir bu.

8. Yeni bir alanda kariyer yapıyorum, çok şey veriyorum ama geri dönüş alamıyorum. Yanlış yolda mıyım, acele mi ediyorum?

Yeni bir alanda kariyer yapıyorsanız, hayatınızın yaklaşık 10 yılını gözden çıkarmalısınız. ilk yıl 10 verseniz de, bir alabilirsiniz. İkinci yıl, yine 10 verirseniz, bu defa iki geri dönüş alırsınız. Üçüncüyıl 10 vermeye devam ederseniz, üç alırsız.

Aradaki farklar aslında boşa gitmez, o alanda başarılı olunca, bir noktadan sonra bir verip on almaya başlayabilirsiniz. bu konuda akademik araştırmalar olmasa da, inanıyorum ki, bir insan 10 yıl oyunca bir alanda sürekli çaba gösterirse, o alanda gelebileceği yer, o kişinin o alandaki kapasitesini yeterince gösterir.

9. Başarı doğuştan getirilen özelliklere mi dayalı, sonradan geliştirilen özelliklere mi?

Başarıda en önemli şey, karakter ile kariyer örtüşmesidir. Bu bir kilidin kapıya uyması kadar önemlidir. Kariyer yaptığınız alanda başarılı olmak için gereken özellikler ile sizin karakter özellikleriniz örtüşüyorsa, kuşların uçabilmesi, balıkların yüzebilmesi kadar kolay başarılı olursunuz.

Eğer karakteriniz ile kariyeriniz örtüşmüyorsa, o zaman balıkların uçması, kuşların deniz dibinde yüzmesi kadar zorlanırsınız. İnsanın doğasına uymayan işlerde çalışması, o işi o kişi için iki katı zor hale getirir.

Ya kişiliğinizi kariyerinize uydurmanız ya da kişiliğinize uygun bir kariyer tasarlamanız iyi olur.

10. Zülfü Livaneli, Dostoyevski, Tolstoy gibi insanların başarıyı düşünmedikleri halde başarılı olduklarını yazıyor. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?

Bazı insanlar, başarılı olma sürecinde “başarıyı unutarak” çalışmayı sever. Mesela ünlü bazı besteciler böyledir. Başarı düşüncesi akıllarına geldiğinde, dikkatlerinin dağıldığını, samimiyetlerinin bozulduğunu iddia eder.

Bazıları ise, tersine neyi niçin nasıl yaptığını bilerek başarır. Belli, bir yön ve amaç doğrultusunda, bir plan dahilinde sonuca gider. Beş yıllık kalkınma planlarıyla ilerler. Yetenekleri ile insanların istekleri arasında paralellikler kurarlar. Ben, Livanelinin düşüncesine katılmıyorum. Bu insanların kesinlikle bir başarı algısı vardı.

Bu insanlara basit bir soru sorarak çok şeyi anlamak mümkündür: Issız bir adada tek başınıza yaşasaydınız, yine de bunları yapar mıydınız? Şimdi siz düşünün, hiç kimse bilmeyecek olsaydı, yine de başarmak için bu kadar uğraşır mıydınız?

Yayın tarihi: 2010

Yazar: Mümin Sekman