50 Soruda Foreks Piyasaları

Foreks piyasaları, Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri, foreks işlemleri, bireysel yatırımcılar, Finansal piyasa oyuncuları, Foreks piyasası, ekonomik ve siyasi gelişmeler, alım satım işlemleri, kaldıraçlı alım satım işlemleri, Foreks piyasasında işlem yapmak, Foreks piyasalarında işlem yapmak isteyen yatırımcılar

Dünyanın en likit piyasası

Ülkelerin para birimlerinin karşılıklı değiştirildiği, diğer bir deyişle farklı dövizlerin spot olarak alınıp satıldığı işlemleri kapsayan foreks piyasaları, 4 trilyon doları aşkın işlem hacmiyle tartışmasız dünyanın en likit piyasası konumunda. Finansal piyasa oyuncularının her zaman ilgi odağında olan bu piyasalara ulaşım, son yıllardaki teknolojik gelişmeler sayesinde iyice kolaylaştı. Buna paralel olarak küçük portföylü bireysel yatırımcılar da bilgisayar ya da mobil cihazlar aracılığıyla döviz paritelerinde ciddi montanlarda işlem yapmaya başladı.

Türkiye’de bu işlemler “Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri ve Bu İşlemleri Gerçekleştirebilecek Kurumlara İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” ile geçen yıl SPK mevzuatı kapsamına alındı. Yasal düzenleme sonrası İş Yatırım olarak, foreks işlemlerini “piyasa yapıcısı” yetkisiyle ürün gamımıza ekledik.

Foreks piyasalarına yönelik geliştirdiğimiz TradeMaster FX platformumuz sayesinde, yatırımcılarımıza mobil cihazlar da dahil olmak üzere farklı elektronik araçlarla birçok döviz paritesi, altın ve gümüşte spot işlem yapma olanağı sağlıyoruz. Türkiye’de yeni yeni tanınmaya başlayan bu piyasalarda daha sağlıklı işlem yapmak isteyen yatırımcılar için foreks piyasasının işlem detayları, yasal mevzuatı, piyasanın işleyişine ilişkin temel bilgileri içeren 50 SORUDA FOREKS PİYASALARI kitapçığını hazırladık.
Umarız bu kitapçık foreks piyasalarıyla ilgilenen yatırımcılara faydalı olur…

1) Foreks piyasası kısaca ne demektir?

Foreks piyasası (foreign exchange veya FX) dünya çapında işlem yapma olanağı sunan, merkezi olmayan, spot olacak şekilde ülkelerin para birimlerinin birbirlerine olan görece değerlerinin alınıp satıldığı bir piyasadır. Bu piyasada kaldıraçtı işlem de yapılabilir.

2) Türkiye’de foreks işlemleri yasal olarak ne zaman başladı?

Uzunca bir süre kesin bir yasal mevzuat kapsamında bulunmayan foreks işlemleri, 27 Ağustos 2011 tarihli ve 28038 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) Seri: V, No: 125 sayılı “Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri ve Bu İşlemleri Gerçekleştirebilecek Kurumlara İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” ile SPK mevzuatı kapsamına alındı. Söz konusu tebliğle bu işlemlere aracılık edebilecek kuruluşların sahip olması gereken özellikler, hizmet çeşitleri, yapılacak işlemlerin özellikleri gibi konular belirli bir yasal mevzuata bağlandı.

3) Türkiye’de kaç kişi foreks piyasalarında işlem yapıyor?

Kesin rakam tam olarak bilinmemekle beraber yerli kurumlardan işlem yapmak üzere 5 bine yakın yatırımcının hesap açtığı tahmin ediliyor.

4) Sizce kimler bu piyasada işlem yapmalı?

Doğası itibariyle foreks piyasaları volatilitesi yüksek, ekonomik ve siyasi gelişmelere hayli duyarlı. Bu nedenle bu gelişmelere çok hızlı ve çok yüksek fiyat hareketleriyle reaksiyon verebiliyor. Dolayısıyla bu yüksek volatilitenin bilincinde olan, kısa süre içerisinde büyük fiyat değişikliklerini tolere edebilecek yatırımcıların foreks piyasalarında işlem yapmaları daha sağlıklı olacaktır.

5) Bu piyasada işlem yapmayı isteyenler kendini nasıl hazırlamalı?

Foreks piyasalarında işlem yapmak isteyen yatırımcılar bu piyasanın işleyiş detaylarını iyi öğrenmeli, işlem koşulları, pozisyon-teminat-kâr/zarar ilişkisini, bu ilişkinin fiyat değişikliklerinden nasıl etkilenebileceğini çok iyi anlayıp işlemlerini ve stratejilerini bu bilgiler doğrultusunda planlamalı.

6) Foreks piyasasında işlem yapmak isteyenler öncelikle neler yapmalı?

Foreks piyasasında işlem yapmak yatırımcıların, öncelikle istedikleri kurumda hesap açtırmaları, bunun için de ilgili kurumun gerekli sözleşmelerini imzalamaları gerekiyor. Hesap açılışı yapılmadan önce, söz konusu aracı kuruluşta ne gibi masraf ve komisyonlar olduğu, hangi işlem platformu üzerinden işlemlerin gerçekleştirildiğinin öğrenilmesi sağlıklı olacaktır.

7) Her aracı kuruluş aynı hizmeti veriyor mu ?

Öncelikle bir aracı kurumun bu piyasada işlem gerçekleştirebilmesi için SPK’dan ilgili izin belgesini almış olması gerekiyor. SPK tarafından kaldıraçlı alım satım işlemlerinde yetkilendirilmiş kurumların verebileceği hizmetler üç başlıkla toplanmıştır:

Piyasa yapıcılığı: Müşterilerden gelen emirlerin doğrudan kabul edilmesi ve/veya gerçekleştirilmesi.
İşlem aracılığı: Müşterilerden gelen emirlerin temsilci sıfatıyla kabul edilmesi ve bu emirlerin gerçekleştirilmek üzere başka kurumlara yönlendirilmesi. Tanıtını aracılığı: Başka bir kuruluşun kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin sunduğu hizmetlerin yatırımcılara tanıtımı, sözleşme akdedil-mesine aracı olunması veya sözleşme yapmak isteyen tarafların komisyon karşılığında bir araya getirilmesi.

8.) Kurum seçerken nelere dikkat edilmeli?

SPK mevzuatında “kaldıraçtı alım-satım işlemleri” kapsamında bulunan foreks piyasasında işlem yapmaya başlamadan önce çalışmayı düşündüğünüz kuruluşun yapmak istediğiniz sermaye piyasası işlemlerine ilişkin yetki belgesi olup olmadığını kontrol etmeniz gerekir, işlemlere başlamadan önce çalışılacak kurumun hangi tip hizmet verdiğinin öğrenilmesi de sağlıklı olacaktır. Buna ek olarak, işlemler elektronik platformlar üzerinden yapıldığı ve hafta içi bu piyasalar 24 saat açık olduğu için yatırımcıların kullanımı kolay, güvenli elektronik platformları sunabilen ve devamlı etkin destek sağlayabilen güvendikleri kurumlan tercih etmeliler.

9) İşlemlerde alt limit var mı?

Herhangi bir yasal alt limit yok. Ancak kurumlar farklı işlem veya hesap açılış alt limitleri uygulayabilirler.

10) Foreks piyasasının yatırımcı açısından avantajları neler?

Foreks piyasasının avantajlarını yüksek likidite, kaldıraç olanağı, emir çeşitliliği, kolay ulaşım, çift yönlü işlem olanağı ve görece olarak düşük işlem masrafı olarak sıralayabiliriz…

Yüksek likidite: Foreks günlük 4-5 trilyon dolar civarı bir işlem hacmiyle dünyanın en likit piyasası konumunda. Dolayısıyla yüksek işlem hacmi nedeniyle spekülasyon ve manipülasyon oluşması çok zordur.
Kaldıraç olanağı: Alım-satım yaparken belirli bir teminat yatırarak teminatınızdan daha büyük miktarlarda işlem yapabilirsiniz.
Emir çeşitliliği: İşlemleriniz sırasında verebileceğiniz emirlerde sağlanan çeşitlilik sayesinde zararınızı sınırlayabilir veya kârınızı ayırabilirsiniz.
Kolay ulaşım: İnternete bağlanabildiğiniz her yerden piyasalara ulaşabilirsiniz
İki yönde de işlem yapma olanağı: Fiyatların her iki yöne gidişinden de kazanç sağlayabilirsiniz. Sadece fiyatlar yükselirken değil, düşerken de kazanma olanağınız bulunuyor.
Diisük işlem masrafı: Likidite yüksek olduğu için alış-satış fiyat farkları düşük olup, ek ücret ve komisyonlar az ve sınırlıdır.

11) Foreks piyasasının riskleri neler?

En temel riskler yüksek volatilite ve kaldıraç olarak özetlenebilir. Foreks piyasaları volatilitesi yüksek, ekonomik ve siyasi gelişmelere hayli duyarlı olup, bu gelişmelere çok hızlı ve çok yüksek fiyat hareketleriyle reaksiyon verebilir. Bunun üzerine küçük teminatlarla büyük pozisyon alma imkanını sunan yüksek kaldıraç oranı da eklendiğinde, kısa zamanda ciddi zararlar yaşanması gibi önemli bir risk ortaya çıkabilir.

12) Yatırımcı foreks piyasasında gerçekleştirdiği işlemleri nasıl takip edebilir?

Yatırımcılar, foreks piyasasında yaptıkları işlemleri kullandıkları elektronik platformlar ve/veya işlem yaptıkları kurumlardaki temsilcileri aracığıyla takip edebilir.

13) Elektronik ortamda emir verme şansı var mı?

işlemlerin hemen hemen hepsi elektronik ortamda verilen emirlerle gerçekleştiriliyor.

14) TradeMaster sistemi nasıl işliyor?

iş Yatırım’ın foreks piyasalarında işlem yapmak için geliştirmiş olduğu TradeMaster FX platformuyla bu piyasalara 24 saat ulaşabilir, birçok farklı parite çiftinde, altında ve gümüşte işlemlerinizi kolay ve hızlı bir biçimde kaldıraç kullanarak yapabilirsiniz. Metatrader tabanlı TradeMaster FX ile spot piyasa da işlem yapılan tüm parite çiftleri, altın ve gümüşte anlık verilere ulaşabilir, bu veriler üzerinde farklı görsel ve istatistiki analizler yapabilir ve finansal piyasalarla ilgili haber akışına erişebilirsiniz. TradeMaster FX’İ daha yakından tanımak, işleyişini görmek için hesap açmanıza da gerek yok. www.trademaster.com.tr adresinden TradeMaster FX’in demo versiyonunu, bilgisayarınıza veya mobil cihazınıza yükleyip deneme işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.

15) Ortak hesap açılışı mümkün mü ?

Ortak hesap açılışı da mümkündür.

16) Bu piyasada farklı kaç finansal ürün var? Hepsinde işlem yapılıyor mu ?

Bu piyasada farklı para birimlerinin birbirlerine karşı olan fiyat çiftlerine (parite) ek olarak spot altın ve gümüş işlemleri de var. Teorik olarak bütün konvertibıl dövizlerde, altın ve gümüşte işlem yapılabiliyor. Buna karşılık pratikte ürün çeşitliliği kurumdan kuruma farklılık gösterebiliyor.

17) Dünya çapında foreks piyasalarının büyüklüğü nedir?

Günlük 4 trilyon ABD Doları’nı aşan işlem hacmi geçtiği tahmin edilen foreks piyasası dünyanın en likit piyasası konumunda.

 18) Türkiye foreks piyasasında işlem hacmi ne kadar?

Kesin rakam tam olarak bilinmemekle beraber günlük hacmin 2-3 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.

19) Türk yatırımcısı en çok hangi yatırım araçları için işlem yapıyor?

Türk yatırımcısı ağırlıklı olarak euro/dolar, ons altın ve dolar/TL işlemlerini tercih ediyor.

20) Dünyada hangi yatırım araçları öne çıkıyor?

Ülkeden ülkeye farklılık gösterse de spot euro/dolar ve ons altın en çok tercih edilen işlem türleri.

21) Bu piyasada hangi saatler içinde işlem yapılıyor?

Foreks piyasaları haftanın 5 günü 24 saat açık. Saat farklılığından dolayı Türkiye saatiyle pazar gününü pazartesiye bağlayan gece başlayan işlemler, cuma gecesi 23.00’e kadar sürüyor.

22) Piyasa merkezleri bazında yapılan işlem saatleri hakkında daha detaylı bilgi verebilirmisiniz?

Foreks işlemleri, pazar gecesi Avustralya Sidney’de başlıyor. Gün * ilerledikçe Asya’da Hong Kong, Singapur ve Tokyo; ardından Avrupa ve ABD piyasaları devreye giriyor. Bu süreç cuma günü ABD piyasası kapanıncaya kadar devam ediyor. Piyasaların uzun süre açık olması ve saat farklılıklarından dolayı olası gelişmelerin yeteri kadar takip edilememesi yatırımcılar için risk oluşturabilir.

23) işlemler için belirli bir teminat yatırmak gerekiyor.

24) Kaldıraç oranı ne demek?

Yatırımcının koyduğu teminat miktarının kaç katına kadar işlem yapılabileceğini belirleyen orandır.

25) Türkiye’de kaldıraç oranı ne kadar?

Türkiye’de mevzuat en fazla l’e 100 kaldıraç oranına izin veriyor.

26) Kaldıraç oranıyla ilgili bir örnek verebilir misiniz?

Örneğin, l’e 100 kaldıraç oranının olduğu bir sistemde yatırımcı 5 bin dolar teminat koyarak, 500 bin dolara kadar pozisyon alabilir.

27) Dünyada foreks piyasasında kaldıraç oranı ne kadardır?

Türkiye’de mevzuatın izin verdiği l’e 100 oldukça yeterli bir kaldıraç oranı. Ancak, farklı ülkelerde kaldıraç oranın l’e 400’e kadar çıktığı biliniyor. Bununla beraber, Japonya ve ABD’de çıkartılan yeni yasalarla kaldıraç oranları zorunlu olarak düşürülerek sınırlandırılmıştır.

28) Foreks piyasasındaki işlem fiyatlarında kullanılan kavramlar ve terimler nelerdir?

Foreks piyasalarındaki fiyatlamalarda temel olarak kotasyon, spread, alış fiyatı ve satış fiyatı en sık kullanılan terimlerdir.
Kotasyon: Bir döviz paritesine ilişkin piyasada bulunan fiyat çiftidir. Kotasyonda döviz çifti içindeki birinci dövize “baz döviz”, İkincisine ise “karşıt döviz” denir.
Spread: Yatırımcı döviz çiftini tam olarak piyasa değeriyle alıp satamaz. Döviz çifti için iki fiyat verilir (satış-alış). Bu iki fiyat arasındaki farka “spread” veya kur farkı denir.
Alış fiyatı: Likidite sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı şirketin almaya razı olduğu fiyattır. Yani yatırımcının satış yapabileceği fiyatı gösterir.
Satış fiyatı: Likidite sağlayıcı veya fiyat yapıcı aracı şirketin satmaya razı olduğu fiyattır. Yani yatırımcının alış yapabileceği fiyatı gösterir.

29) Foreks piyasasında standart işlem birimi var mıdır?

Foreks piyasalarında işlem birimi olarak genellikle “lot” kullanılır. Standart lot büyüklüğü 100 bin birimdir. 100 bin birim de genelde 100 K olarak kısaltılır.

30) Kotasyonlarda kullanılan PIP ve “point” ne demek?

“Price interest point” teriminin kısaltılmışı olan PIP, bir döviz çiftine ilişkin verilen fiyatlarda mümkün olan en küçük değişime denir. Çoğu para birimi için parite dördüncü ondalık basamağa kadar taşınır. Dolayısıyla 1 PIP, 1/10 bini ya da 0.0001 karşı para birimini temsil eder. Bazı para birimlerinde ise parite beşinci ondalık basamağa kadar taşınır. Beşinci basamağa “point” denir.

EURO/DOLAR için 1,376 00—►Point değeri

Pip değeri GBP/DOLAR için 1,631(9) -► Pip değeri

31) İşlemlerde kullanılan teminat çeşitleri neler?

İşlemlerde kullanılan teminatlar üç ana başlıkta toplanabilir:

Gerekli teminat: Bir pozisyon açabilmeniz için hesabınızda olması gereken minimum para miktarıdır. Gerekli teminat miktarı aşağıdaki formülle hesap edilebilir:
Serbest teminat: Bir pozisyon açtıktan sonra hesabınızda kullanabileceğiniz para miktarıdır. Serbest teminat, bakiyenizden ödediğiniz toplam teminat miktarının çıkarılmasından sonra kâr veya zararın eklenmesiyle belirlenir ve anlık olarak değişir.
Kullanılan teminat: Mevcut pozisyonunuzu açık tutmanız için aracı kurumunuzun bloke ettiği para miktarıdır. Bu bakiyeyi mevcut pozisyonunuzu kapatmadan kullanamazsınız.

32) İşlemlerde kullanılan “baz para birimi ” ve “karşıt para birimi ” kavramlarını açıklar mısınız?

Bir para birimi çiftinde kote edilen ilk para birimine baz para birimi (ya da baz döviz), diğer para birimine de karşıt para birimi (ya da karşıt döviz) denir. Örneğin, euro/dolar paritesinde euro baz döviz olurken, dolar da karşıt dövizdir.

33) “Baz para birimi ” ve “karşıt para biri-mV’nin uygulamada ne gibi farkhlıkları vardır?

Baz para birimi işlemin temel para birimidir ve işlem büyüklüğünün de birimidir. Karşıt döviz ise kâr ya da zararın hesaplandığı para birimi olacaktır.

34) Foreks piyasasında işlem yaparken hangi emirler kullanılır?

Foreks piyasasında “piyasa emri”, “buy stop”, “seli stop”, “buy limit”, “seli limit” emir türleriyle işlem gerçekleştirilebileceği gibi “kâr al”, “zararı durdur” ve “takip eden zararı durdur” tarzında emirler de verilebiliyor.

35) Bu emirlerin özelliklerini kısaca anlatabilir misiniz?

Piyasa emri: Piyasada oluşmuş o andaki fiyattan verilen alış ya da satış emridir. Emir aracı kurum tarafından anında yerine getirilmeye çalışılır. Buy stop: Piyasada işlem görmekte olan fiyatın daha da üstünde bir fiyatla alış işlemine girmek için kullanılır. Yatırımcının belirlemiş olduğu direnç noktasının kırılması halinde piyasanın daha da yukarı gideceğine inanılması durumunda kullanılan bir emir türüdür.
Seli stop: Piyasada işlem görmekte olan fiyatın daha da altında bir fiyatla satış işlemine girmek için kullanılır. Yatırımcının belirlemiş olduğu destek noktasının kırılması halinde piyasanın daha da aşağı gideceğine inanılması durumunda kullanılan bir emir türüdür.
Kârı al: Açık olan işlemi önceden belirlenmiş bir fiyattan kapayıp kâr elde etmek amacıyla verilen emirdir.
Huy limit: Fiyatın şu anki seviyesinden daha düşük bir seviyeye gelmesi durumunda aktif hale gelecek olan alış emrine denir. Yatırımcı bu emri vererek, istediği fiyata düşen parite çiftinin bu seviyeden dönerek tekrar yükselişe geçeceğini düşünür.
Seli limit: Fiyatın şu anki seviyesinden daha yüksek bir seviyeye gelmesi durumunda aktif hale gelecek satış emrine denir. Yatırımcı bu emri vererek, istediği fiyata yükselen parite çiftinin bu seviyeden dönerek tekrar düşüşe geçeceğini düşünür.
Zararı durdur: Zararı sınırlamak amacıyla açık olan işlemi belirli bir fiyattan kapatmak için verilen emirdir.

36) Herhangi bir para biriminde uzun pozisyon ve kısa pozisyon ne demektir?

Foreks piyasasında bir para birimini diğer para birimiyle alıp satabilirsiniz. Bir döviz satın aldığınızda o dövizde “uzun” pozisyonda, bir dövizi sattığınızda ise “kısa” pozisyonda olursunuz. Örneğin, euro alıp karşılığında dolar satarsanız (verirseniz), euroda uzun dolarda kısa pozisyonda olursunuz. Döviz işlemlerindeki simetri sebebiyle her zaman bir dövizde uzun, diğerinde ise kısa pozisyondasınızdır.

37) Herhangi bir döviz parkesinde “alış yapmak”ya da “satış yapmak” ne demektir?

Bir döviz paıitesinde baz para biriminin karşıt para birimi karşısında değer kazanacağını düşünerek satın alınması için yapılan işleme, ilgili döviz paritesinde “alış yapmak”; karşıt para biriminin değer kazanacağını düşünerek baz para biriminin satılması işlemine ise ilgili paritede “satış yapmak” denir.

38) Kısa ve ıızutı pozisyonun döviz paritesinde alış veya satışla ilişkisini açıklar mısınız?

Bir döviz paritesinde “alım” yaparsanız, baz para biriminde uzun, karşıt para birimi’nde “kısa pozisyon” almış olursunuz. Eğer bir döviz paritesinde “satış” yaparsanız baz para biriminde “kısa”, karşıt para biriminde “uzun” pozisyon almış olursunuz. Örneğin bir yatırımcı euro’nun dolar karşısında değer kazanacağını düşünüyorsa, euro/dolar paritesinde “alış” yapması gerekir. Bu durumda yatırımcı euroda uzun, dolarda kısa pozisyon almış olur.

İşlem türü Baz döviz pozisyon Karşıt döviz pozisyon Alış    Uzun    Kısa Satış    Kısa    Uzun

39) Euro/dolar paritesinde uzun pozisyon açılışı için bir örnek verebilir misiniz?

Eğer yatırımcı euro/dolar paritesinde “uzun pozisyon” alıyorsa, euronun dolar karşısında değer kazanacağını düşünüyor demektir ve euro/dolar paritesinde “alış” yapması gerekir. Söz konusu bu işlem aşağıdaki gibi özetlenebilir.

Varsayılan Koşulları
Kaldıraç oranı = 1:100
Euro/Dolar alış fiyatı = 1.30851

İşlem Detayları
İşlem yapılacak parite: Euro/Dolar Alınacak poziyson: Euro uzun – Dolar kısa Yapılacak işlenv Alış Baz döviz: Euro
Karşıt döviz: Dolar İşlem tutarı: 100.000 euro
İşlem maliyeti: 1.30851 dolar
Gerekli teminat: 1.308.51 $ [veya 1.000 €

Bu işlemle yatırımcı, euro/dolar paritesinde alış yaparak 1.30851 fiyattan 100 bin euroluk uzun pozisyon aldı. İşlem için yatırımcının vermesi gereken teminat 1308.51 dolar. Yatırımcı paritenin yukarı gitmesi yani eu-ronun dolar karşısında değer kazanması durumunda kâr edecektir.

40) Açılan bir pozisyon nasıl kapatılabilir? Bir örnek verebilir misiniz?

Açılan bir pozisyon aynı miktarda ters pozisyon alarak kapatılabilir. Örneğin euro/dolar paritesinde 100 bin euroluk “alış” yapmış olan bir yatırımcı, aynı paritede 100 bin euroluk “satış” yaparak pozisyonu kapatabilir. Örnek olarak 39’uncu soruda açılmış olan pozisyonun kapatılışı şu şekilde özetlenebilir:

Varsayılan Koşullar

Mevcut pozisyon: Euro uzun – Dolar kısa Mevcut pozisyon büyüklüğü: 100.000 euro Maliyet: 1.30851 Euro/Dolar satış fiyatı: 1.30873 Kaldıraç oranı = 1:100

işlem Detayları
işlem yapılacak parite: Euro/Dolar
Alınacak poziyson: Euro kısa – Dolar uzun
Yapılacak işlem: Satış
Baz döviz: Euro
Karşıt döviz: Dolar
İşlem tutarı: 100.000 euro
Satış fiyatı: 1.30873 dolar
Oluşan kâr: (1.30873-1.30851] x 100.000 = 22 $

Bu işlemle yatırımcı, euro/dolar paritesinde satış yaparak 1.30851 fiyattan almış olduğu 100 bin euroluk uzun pozisyonu 1.30873 fiyattan ters işlemle kapatmıştır. Kapatma işleminin paritesi açılışa göre daha yüksek olduğundan, yatırımcı kâr etmiştir.

41) Dolar /TL paritesi üzerinde yapılan ve TL yönlü pozisyon aldıracak bir işlem örneği verir misiniz?

Varsayılan Koşullar
Yatırımcı TL’nin dolar karşısında değer kazanacağını düşünmektedir Yatırımcı 100.000 dolarlık pozisyon almak istemektedir
Kadıraç oranı = 1:66.66
Dolar/TL satış kuru: 1.79659
İşlem detayları
İşlem yapılacak parite: Dolar/TL
Alınacak poziyson: Kısa
Yapılacak işlem: Satış
Baz döviz: Dolar
Karşıt döviz: TL
İşlem tutarı: 100.000 dolar
Satış fiyatı: 1.79659 TL
Gerekli teminat: 1.500 $ (ya da 2.694.89 TL)

Bu işlemle yatırımcı, Dolar/TL paritesinde satış yaparak 1.79659 fiyattan 100 bin dolarlık kısa pozisyon aldı. İşlem için yatırımcının vermesi gereken teminat 1.500 dolar. Yatırımcı paritenin aşağı gitmesi yani TL’nin dolar karşısında değer kazanması durumunda kâr edecek.

42) Yatırımcı, 41’inci sorudaki pozisyonunu kapatmak için ne yapmalı?

Yatırımcının bu pozisyonu kapatmak için dolar/TL paritesinde 100 bin dolarlık alış yapması gerekiyor. 41’inci soruda açılmış olan pozisyonun kapatılışı şu şekilde özetlenebilir:

Varsayılan Koşullar

Mevcut pozisyon: Dolar kısa – TL uzun
Mevcut pozisyon büyüklüğü: 100.000 dolar
Maliyet: 1.79659
Dolar/TL alış fiyatı: 1.79755
Kaldıraç oranı = 1:66.66
İşlem Detayları
işlem yapılacak parite: Dolar/TL
Alınacak poziyson: Uzun
YapHacak işlem: Alış
Baz döviz: Doiar
Karşıt döviz: TL
işlem tutarı: 1ÖÖ.0Ö0 dolar
Allşfiyatı: 1.79755 dolar
Oluşan zarar: [1.79755-1.79659] x 100.000 = 96 TL

Bu işlemle yatırımcı, dolarTL paritesinde satış yaparak 1.79659 fiyattan almış olduğu 100 bin dolarlık kısa pozisyonu 1.79755 fiyattan ters işlemle kapattı. Kapatma işleminin paritesi açılışa göre daha düşük olduğundan yatırımcı zarar etti.

43) Altında pozisyon almak istersek işlemler yine aynı şekilde mi gerçekleşiyor?

Altında da işlemler aynı mantık içerisinde ve benzer şekilde gerçekleştiriliyor. Bu değerli madende işlemler ons/dolar fiyatı bazında yapılıyor.

44) Foreks işleminde aracı kuruluşlara ne kadar komisyon ödeniyor?

Kurumların uygulamaları birbirinden farklılık gösteriyor. Ancak genel uygulama işlemlerde direkt yüzdesel bir komisyon almak yerine, alış-satış kotasyonlarına uygulanan spread’ler üzerinden gelir elde edilmesi şeklinde.

45) Bu piyasada riski azaltmak için ne tip işlemler yapılabilir?

Foreks, hayli volatil ve gelişmelere yüksek duyarlılık gösteren bir piyasadır. Bu yüzden piyasaların ve pozisyonların yakından ve sıkı bir şekilde takibi çok önemlidir, işlem saatleri de uzun olduğu için yatırımcılar olası olumsuz gelişmelere karşı zararlarını sınırlandırmalı ve mutlaka “zararı durdur” emirlerinden faydalanmalıdır. Diğer önemli bir konu da kaldıraç kullanımıdır. Yüksek volatilitenin üstüne yüksek kaldıraç oranını eklediğinizde, risk daha da artar. Dolayısıyla yatırımcılar kaldıraç kullanımında çok dikkatli olmalı. Günlük hayattan bir benzetme yapmak gerekirse, hepimizin kullandığı arabalar en az 150-160 km hız yapma kapasitesine sahip. Ama arabalar devamlı bu hızlarda kullanılamaz; hız, yol, trafik, hava şartları gibi etkenlere göre ayarlanır. Kaldıraç kullanımında da benzer bir mantık uygulanmalıdır. Mevzuat ve sistem l:100’e kadar izin veriyor diye kaldıracı her zaman maksimumda kullanmak riskli hatta yanlış olur. Piyasadaki gelişmeler, yatırım yapılan döviz paritesinin cinsi, ekonomik gelişmeler, gibi çok sayıda değişkene bağlı olarak kaldıraç oram ayarlanmalıdır.

46) Gün sonunda açık kalan bir pozisyonunuz varsa yüksek risk mi taşıyorsunuz?

Foreks piyasaları dünyada 24 saat işlem gördüğü için eğer açık pozisyonunuz kalıyorsa gece sizin uyuduğunuz bir saatte olacak olumsuz bir gelişme ciddi zararlara neden olabilir. Bu nedenle gün sonunda açık kalan pozisyonlar konusunda çok dikkatli olunmalı ve mutlaka “zararı durdur” emirleriyle doğabilecek zararlar sınırlanmalıdır.

47) Bu piyasada işlem yapmanın püf noktaları neler?

Yatırımcılar, her döviz paritesinin işleyiş ve davranış özelliklerinin farklı olabileceğini bilmeliler. Her döviz paritesinin (her ne kadar operasyonel işleyişte benzerlik gösterse ve fiyat hareketlerinde bir korelasyon olsa da) kendine özgü bir işleyişi, etkilendiği ekonomik/finansal/politik gelişme ve bu gelişmelere reaksiyon biçimi vardır. Örneğin euro/dolar paritesinde işlem yapan bir yatırımcı, aynı yatırım alışkanlıkları ve stratejisini direkt pound/dolar paritesinde kullanmamalı. Paritelerin kendilerine has özellikleri, pozisyon-teminat-kâr/zarar ilişkileri hakkında yeterli tecrübe edinilmelidir.

48) Yatırımcılar foreks piyasalarını mı, yoksa hisse senedi, tafıvil-bono gibi piyasaları mı tercih etmeliler?

Her piyasanın kendine has işleyiş özellikleri ve farklı yatırım araçları var. Önemli olan bu özellikleri iyi bilmek ve yatırım stratejinize, tarzınıza ve tecrübenize uygun araçları seçmektir. Ayrıca bu araçlar seçilirken de ekonomik ve finansal gelişmeler göz ardı edilmemeli, uzman görüşlerinden faydalanılmalıdır.

49) Foreks işlemi sonrası oluşan kârdan vergi ödeniyor mu?

Foreks işlemlerinden elde edilen gelirler vergiye tabidir. Ancak bu işlemlerden elde edilen gelirler Vergi Usul Kanunu (VUK) geçici 67’nci maddesi kapsamında olmayıp, beyana tabidir.

50) Vergi beyanı, hesaplaması ve bildirimini aracı kuruluş mu yoksa yatırımcı mı yapacak?

Beyannamenin hazırlanıp bildirilmesi yatırımcının sorumluluğundadır.

Can Pamir / İş Yatırım Pazarlama Müdürü