50 milyon euro’luk yeni bir çağrı
SANAYİ ve Teknoloji Bakanlığı “Rekabetçi Sektörler Programı” çerçevesinde 50 milyon euro’luk yeni bir çağrıya çıktı. Türkiye ile Avrupa Birliği arasında mali işbirliği anlaşması çerçevesinde yürütülen Rekabetçi Sektörler Programı’nın yeni çağrısı, Türkiye’nin 81 ilini kapsayacak. Toplam 20 milyon euro kaynağın ayrıldığı “yaratıcı endüstriler” başlığında açılan çağrıda proje bütçe limitleri 2-5 milyon euro arasında değişecek. Toplam 30 milyon euro bütçeli “araştırma ve geliştirme (Ar-Ge)” başlığında açılan çağrıda ise proje bütçe limitleri 3-8 milyon euro arasında olacak. Azami projesi süreleri her iki başlıkta da 30 ay olarak uygulanacak. 1 Nisan itibarıyla başlayan proje başvuru süreci 29 Mayıs 2019’da saat 17.00’de sona erecek.
Çağrıya üniversiteler, teknoloji geliştirme bölgeleri, teknoloji transfer ofisleri, belediyeler, iş dünyasını temsil eden kuruluşlar, kalkınma ajansları, vakıflar, dernekler, organize sanayi bölgeleri ile nitelikleri uygun diğer çatı kuruluşları başvurabilecek.
HEDEF, KÜRESEL ÖRNEKLER
Rekabetçi Sektörler Programı’nm 2014-2020 yıllarını kapsayan yeni dönemi için ikinci teklif çağrışma çıkıldı. “Yaratıcı “Endüstriler” ve “Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge)” başlıklarında çıkılan çağrı ile sanayide verimliliğin, KOBÎ’lerin rekabet güçlerinin ve kurumsal kapasitelerinin artırılması, yüksek katma değerli ürünlerin ticarileşmesinin desteklenmesi ve cari açığın azaltılmasına katkı sağlanması amaçlanıyor. Uygulanacak projelerle başta imalat sanayi olmak üzere KOBİ’lerin, girişimcilerin ve araştırmacıların teknolojik birikimlerinin, proje geliştirme uygulama ve işbirliği kapasitelerinin artırılması, ayrıca yenilikçi üretim metotları, tasarım ve markalaşma faaliyetlerinin desteklenerek küresel ölçekte başarılı örneklerin ortaya çıkarılması hedefleniyor.
Projelerin sürdürülebilirlik, çıktı, sonuç ve etkilerinin somut olarak sunulmasının beklendiği yeni çağrıda, üniversiteler, araştırmacılar, yazılımcılar ve tasarımcılar ile sanayicilerin bir arada çalışabileceği tasarım merkezleri, yaratıcı platformlar, Ar-Ge laboratuvarları, atölye, stüdyo vb. ortak kullanım alanları, teknoloji transferini kolaylaştıran, ulusal ve uluslararası işbirliğini artıran eşleştirme-mentörlük organizasyonları ve mekanizmaları, ticarileşme faaliyetleri, yüksek teknolojili ürünlerin imalat süreçlerinde yenilikçi kullanımına ilişkin uygulamalar desteklenecek. Ayrıca yenilikçi KOBİ’lerin, girişimcilerin, araştırmacıların yurtiçi ve yurtdışı muadilleri ile işbirliği kurma, bilgi ve tecrübe paylaşma etkinlikleri, ürün geliştirme, prototip üretme, endüstriyel üretime geçiş, markalaşma faaliyetleri, KOBİ’lerin mesleki, teknik, mali ve idari kabiliyetlerinin artırılmasına yönelik eğitimler, teknik danışmanlıklar ve etkinlikleri de bu kapsamda olacak.
OYUN GELİŞTİRME VE TASARIM
“Yaratıcı endüstriler” çağrısının ana temasını “yaratıcı endüstrileri destekleyecek ortamın oluşturulması, kapasite geliştirme ve ağ oluşturma ve ürün geliştirme” oluşturacak. Projeler hazırlanırken, bu temalardan en az biri kullanılacak. Yaratıcı endüstriler çağrısında proje başvuruları IT&yazılım, oyun, tasarım, moda, mimari, TV& film, video ve sinema sektörlerinde yapılacak.
“Ar-Ge” başlıkla çağrının temasını “Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerini destekleyecek ortamının oluşturulması ile kapasite geliştirme” oluşturacak. Projeler hazırlanırken bu temalardan en az biri kullanılacak.
Çağrı kapsamında üniversiteler, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB) yönetici şirketleri, teknoloji transfer ofisleri (TTO), kamunun araştırma merkezleri ile tasarım merkezleri, kalkınma ajansları, iş dünyasını temsil eden çatı organizasyonları, sektörel dernekler ve vakıflar başvuruda bulunacak. Belediyeler, yalnızca “yaratıcı endüstriler” başlığında açılan çağrı için başvuru yapabilecek. Her iki başlıkta da ortaklık mekanizması öncelikli seçim kriteri olacak. Projede “ortak” olarak yer alan kurumun türü, yasal statüsü başvuru sahibi kurumdan farklı olacak. Aynı yasal statüye sahip kurumlar farklı statüye sahip bir ortak bulmak koşuluyla, aynı proje içinde başvurucu ve ortak olarak yer alabilecek. Örneğin yaratıcı endüstrilerin tasarımı alt başlığında proje sunmak isteyen bir sektör temsilcisi kuruluş, teknopark-lar, akademik bir kurumu yanma ortak olarak alacak ve bu kurumun entelektüel birikimini de projeye dahil edecek. Ortaklar birlikte başvuru yapacak.
“Yaratıcı endüstriler” başlığında, sadece teknik yardım sözleşmesi içeren proje başvuruları için ortaklık şartı aranmayacak. Bu arada çağrı kapsamında gerçek kişiler, KOBÎ’ler, kar amacı güden kurum ve kuruluşların doğrudan başvuru yapamayacağını hatırlatmakta fayda var. KOBİ’ler ve girişimciler ortak yararına hizmet eden projeler aracılığı ile program desteğine dolaylı olarak ulaşabilecek.
PROJELERİN SEÇİMİ
Projelerin seçiminde, Rekabetçi Sektörler Programı’nın hedeflerine yapacağı katkı göz önünde bulundurulacak. Diğer bir ifadeyle, bir projenin desteklenme ihtimali, programın hedef ve göstergelerine katkısı ile doğru orantılı olacak. Enerji dahil girdi maliyetlerini azaltan KOBİ sayısı, satışlarını veya ihracatını artıran KOBİ sayısı, kurulan yeni işletme sayısı, alman patent sayısı, ticarileştirilen ürün sayısı, desteklenen kuruluş ve işletmede yaratılan istihdam sayısı temel program göstergeleri arasında sayılıyor.
Rekabetçi Sektörler Programı elektronik başvuru sayfası aracılığıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na iletilen proje başvurularının bağımsız değerlendiriciler tarafından çağrı rehberinde ilan edilen kriterlere göre değerlendirilecek. Değerlendirme neticesinde, projeler puan sıralamasına göre listelenecek ve bütçe imkânları dâhilinde desteklenmeye hak kazanan projeler Bakanlığın web sayfası ve diğer iletişim araçları aracı ilan edilecek.
Proje bütçelerinden, makine/ekipman alımı ve uzun süreli eğitim, danışmanlık, tanıtım, doküman hazırlama gibi işleri içeren teknik destek faaliyetleri uygun harcamalar olacak. Projenin uygun görülen harcamalarının tamamı Rekabetçi Sektörler Programı bütçesinden karşılanacak. Azami destek tutarım aşan projelerde, sınır değeri aşan tutarın tamamı faydalamcı veya ortak tarafından temin edilecek. Projede kurulacak tesis ve yapıların elektrik, su, doğalgaz, sarf malzemeleri gibi masrafları ile bu tesisin işletilmesi için ihtiyaç duyulan insan kaynağı giderleri (beyaz ve mavi yakalı personel) proje bütçesinden karşılanamayacak.
Ar-Ge’den turizme birçok projeye destek
Rekabetçi Sektörler Programı kapsamında Ar-Ge ve inovasyondan fınansa erişime, kapasite geliştirmeden lisanslı depoya kadar birçok alanda projeler desteklendi. Program çerçevesinde destek verilen sekiz Ar-Ge ve inovasyon projesi bulunuyor.
Si Bu projelerde biri Türkiye’nin kalkınmada öncelikli bölgeler olarak tanımlanan 12 düzey 2 bölgesinde (Ankara’nın doğusu) ve Gebze’de gıda ve içecek sektöründe hizmet veren KOBİ’lere destek olmak amacıyla araştırma, laboratuvar ve yenilik tesislerinin kurulmasını kapsayan büyük bir altyapı projesi olan Gıda Sektörü Anadolu Teknoloji Platformu Projesi. TÜBİTAK MAM Gıda Enstitüsü’nün proje sahibi olduğu 27 milyon euro bütçeli projenin uygulama yeri Kocaeli, Gaziantep Şanlıurfa ve Giresun.
Si Ar-Ge ve inovasyon projeleri arasında 7.8 milyon bütçeli Gaziantep Teknoparkının Araştırma ve Teknolojik Altyapısının Geliştirilmesi Projesi, 10 milyon euro bütçeli Rize Çay Araştırma ve Uygulama Merkezi Projesi 9 6.7 milyon euro bütçeli Pamuklifi Üretiminde Bölgesel Sınai İşbirliği Projesi H 7 milyon euro bütçeli Girişimci İşgücünü Çevreleyen Fırat Gökkuşağı Projesi sayılabilir. Program kapsamında üç fınansa erişim projesine destek verildi.
Bunlar 31 Aralık 2016 itibarıyla 27 projeye yaklaşık 11 milyon euro’luk yatırımın yapıldığı 50.5 milyon euro bütçeli “Teknoloji Transferini Hızlandırma Fonu Türkiye Projesi”, 31 Aralık 2016 itibarıyla 14 bin mikro işletme ve KOBİ için 810 milyon euro kredi kolaylığı sağlayan 61.4 milyon euro bütçeli “Büyüyen Anadolu’ya Kredi Kolaylıkları Projesi”, Kayseri ve Şanlıurfa’da iki şirkete yatırımın yapıldığı 16.3 milyon euro bütçeli “Gelişen 43 Anadolu Girişim Sermayesi Fonu”. Program kapsamında sekiz iş geliştirme merkezi projesi, dört lisanlı depo projesi, dört kapasite geliştirme projesi, 11 ortak kullanım tesis projesi, bir lojistik merkez projesi, yedi turizm projesi, iki kümelenme projesi desteklendi.
“Rekabetçilik Programı” için 300 milyon euro bütçe
Rekabetçi Sektörler Programı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygulanan, Avrupa Birliği ve Türkiye eş-fınansmanıyla oluşturulan bir çatı program. Program çatısı altında, yedi yıllık dönemler halinde, temelde KOBİ’lere ve girişimcilere yönelik ve rekabetçiliğin geliştirilmesine odaklı mali destekler sağlayan operasyonel programlar uygulanıyor. Programın 2007-2013 yıllarını kapsayan birinci döneminde, teknik adıyla “Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP)” uygulandı.
Bu dönemde, yaklaşık 520 milyon euro bütçe ile milli geliri Türkiye ortalamasının yüzde 75’inin altında kalan 43 ilde işletmelerin rekabet edebilirliği artırmayı hedefleyen 46 proje desteklendi. KOBİ’ler ve girişimcilerin ortak kullanımına yönelik üretim ve kullanım tesisleri, laboratuvarlar, Ar-Ge merkezleri gibi yatırım projeleri, KOBİ’lerin finansmana erişimlerini sağlayan finansal destek projeleri, turizm altyapısı, kümelenme ve tanıtım projeleri uygulandı ve tamamlandı. 2014-2020 yıllarını kapsayan ikinci dönemde Türkiye’nin tamamında uygulanan “Rekabetçilik ve Yenilik Operasyonel Programı” için yaklaşık 300 milyon euro bütçe ayrıldı. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Rekabetçi Sektörler Programı’nın ikinci dönemi için 2017’den itibaren oluşturmaya başladıkları ve toplam büyüklüğü yaklaşık 240 milyon euro olan 34 proje üzerinde çalışmaların halen devam ettiğini vurguladı.
Yeni dönemde Türkiye’nin sanayi üretiminde verimliliğinin artırılması, KOBİ’lerin girdi maliyetlerinin düşürülmesi ve cari açığın azaltılmasına katkı sağlanması hedefleniyor. Program kapsamında finanse edilmesi muhtemel projelerin öncelikle bu üç temel hedefe hizmet etmesi bekleniyor.
Yeni dönemin ana faaliyet alanlarını ise “imalat sanayi, hizmetler ve yaratıcı endüstriler, araştırma ve geliştirme ile teknoloji transferi ve ticarileştirme” oluşturuyor. İkinci dönemde destek almaya hak kazanan projelerin uygulaması 2026 sonuna kadar devam edecek.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, çağrının içeriği ve öncelikleri hakkında Ankara, İstanbul, İzmir, Van, Samsun, Trabzon, Diyarbakır, Kayseri ve Antalya’da çevre illeri de içerecek şekilde bilgilendirme toplantıları düzenleyecek.
Mustafa VARANK / Sanayi ve Teknoloji Bakanı
“Yeni işbirliklerine imkan sağlayacak”
Özellikle küresel ölçekte ekonomik aktivitelerin hızla çeşitlendiği ve farklı disiplinlerin karşılıklı etkileşimi ile yüksek katma değer ürettiği, nitelikli istihdam artışına ve yeni işbirliklerine imkan sağlayacağına inandığımız Rekabetçi Sektörler Programı kapsamındaki yeni çağrımızla ülkemiz KOBİ’lerinin, girişimcilerinin ve araştırmacılarının teknolojik birikimini, proje geliştirme uygulama ve işbirliği kapasitelerini artırmayı, ayrıca ticarileşme, markalaşma faaliyetlerini destekleyerek küresel ölçekte başarılı örneklerin ortaya çıkmasını hedefliyoruz. Üniversitelerimizle sanayi arasındaki işbirliğini teknolojik hazırlık seviyesine göre sınıflandırarak mevcut Ar-Ge birikimini ticarileştirecek projeleri destekleyeceğiz.
Teknoloji transferini kolaylaştıracak eşleştirme mekanizmaları, animasyon ve oyun geliştirme stüdyoları, ortak kullanım atölyeleri, yüksek teknolojili ürünlerin imalatına ilişkin uygulamalar, işbirliği platformları, ürün geliştirme, prototip üretme, endüstriyel üretime geçiş, ticarileşme, markalaşma ve teknik danışmanlık gibi alanlar çağrımız kapsamında değerlendirilebilecek konular olacak. Resmi başvurular online olarak alınacak. Objektif, şeffaf, bağımsız ve kural bazlı bir değerlendirme sürecinin ardından Eylül ayı itibariyle tamamlayarak yaklaşık 50 milyon euro büyüklüğünde bir proje portföyü oluşturmayı planlıyoruz.
Nezih KULEYİN / Türkiye Küçük ve Orta Ölçekli İşlet. Serbest Meslek Mensupları ve Yön. Vakfı (TOSYÖV) Başk.
“Oyun sektörünün kapsama alınması olumlu”
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının duyurusunu yaptığı 20 milyon euro bütçeli yaratıcı endüstriler ve 30 milyon euro bütçeli Ar-Ge başlığı altında açılmış olan çağrının yararlı sonuçlar doğurmasını dilemekteyiz. Çağrıda ilk göze çarpan taraf bu kaynağın çok az sayıda başvuru sahibi tarafından kullanılabilir olmasıdır. En az 2 milyon euro olarak kullanılabilecek olan yaratıcı endüstrilerde en fazla 10 başvuru yine en az 3 milyon euro olarak kullanılabilecek olan Ar-Ge bölümünde de en fazla 10 başvuru bu destekten yararlanabilecek. KOBİ’lerin geliştirilmesine yönelik projelerin destek kapsamı içerisinde yer alması eğer gerçekten küresel ölçekte başarı yaratan projeler oluşturulabilirse sonuçlarının tüm KOBİ’ler açısında olumlu olacağına inanıyoruz. Ayrıca oyun sektörünün bu çağrının kapsamına alınması da önemli. Bu sektörün son yıllarda gösterdiği ivme göze alınırsa desteklerin hızlı sonuç verme olasılığı yüksek.
Faruk İNALTEKİN / Bifkent Cyberpark Genel Müdürü, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği Başkanı
“Ortak bir akıl ile hareket edilmeli”
Firmaların bir projede ve yalnızca bir kaç defa ihtiyaç duyacağı bir alete, makinaya, tesise para yatırması çok anlamlı değil. Diğer taraftan bir firmanın kendi başına bir iş geliştirme faaliyetine girmesi ve çeşitli yönlerden kendisini geliştirmesi de oldukça zordur. Ortak bir akıl ile bir çatı yapı altında hareket etmek her zaman daha sağlıklı sonuçlar doğurur.
İşte bu çağrının ruhu, firmaların ürün geliştirme ya da Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerini direkt desteklemekten ziyade, çeşitli çatı kuruluşların firmalara Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerini desteklemek üzere yeni ortam yaratması, ağ oluşturması ve ürün geliştirmesi faaliyetlerinin desteklenmesidir. Başvuru sahipleri de Ar-Ge ya da tasarım firmaları değildir. Bu çağrıya, Ar-Ge ve tasarım firmalarını yukarıdaki yönlerden desteklemek isteyen çatı kuruluşlar (üniversiteler, teknoparklar, TTOlar, kalkınma ajansları, OSBIer, STKIar) başvurabilecek.
Hülya Genç Sertkaya
